Direct naar artikelinhoud

Alles is strijd bij de PvdA, en niet met anderen, maar met elkaar

Moddergevecht om het voorzitterschap van de PvdA.

Verslaggeverscolumn

Alles is strijd bij de PvdA. Niet met de VVD, de bazen, de zorgverzekeraars of de vrijemarktkapitalisten. Strijd met elkaar, om het dorre hout in het rode vuur. Kamerlid Gijs van Dijk zei het me gister nog: weet je wat ik het vaakst hoor als reden waarom mensen geen PvdA hebben gestemd? Er wordt bij jullie zo veel geruzied.

Nu is er strijd om wie Hans Spekman gaat opvolgen als partijvoorzitter. Een rits prominenten - Sharon Dijksma, Carolien Gehrels, John Kerstens, Roos Vermeij, Mei Li Vos, Michiel Servaes, Kim Putters - zou zijn gesmeekt zich kandidaat te stellen. Vergeefs. De tijd dat cultuurbewakers als André van der Louw, Anne Vondeling of Max van den Berg die klus op zich wilden nemen, ligt ver achter ons. Dat zegt iets over hoe de kans van slagen wordt ingeschat. En over de schatplichtigheid die men voelt jegens de partij.

Elke dag tipt de hoofdredactie een bijzonder verhaal

Je zou denken dat PvdA-prominenten in de rij zouden staan om de partij uit het slop te trekken. Velen hebben immers een prachtige carrière aan haar te danken. Maar niemand wil en zij die wel willen, zijn onervaren en vlak. Pieter Klok beveelt aan: deze ontluisterende reportage van Ariejan Korteweg.

Elke dag tipt de hoofdredactie een bijzonder verhaal

Het duo Astrid Oosenbrug (48) en Gerard Oosterwijk (32) staat daar anders in. Ze meldden zich al begin juni, ver voordat de inschrijving werd opengesteld. Een asymmetrisch koppel - zij was het enige Kamerlid zonder middelbare school, hij is een hooggeschoolde medewerker van het Europees Parlement - dat popelt om te beginnen.

Lang leken ze het zonder slag of stoot te winnen. Totdat Nelleke Vedelaar (40) zich meldde. Na acht jaar wethouderschap in Zwolle alom bekend. Daarbuiten een al even onbeschreven blad als het koppel.

Het Badhuistheater in Amsterdam-Oost was de ideale plek voor een vroege confrontatie. Charmant zaaltje met schots-en-scheve stoelen, donker barretje, geen podium, te weinig microfoons (dat krijg je met zo'n duo) en onhandige krukken. Met name Vedelaar, in rok, had het daarmee te stellen.

Nelleke Vedelaar: kandidaat van het partij-establishement?

Lekker onwennig hotseknotste het drietal langs de valkuilen. Verbinders waren ze, jazeker. Nou en of ze gezag hadden. Bruggen slaan? Ze deden niks liever. Bij Gerard - 'stukje bewegingsmanagement' - hoor je er soms de ING-manager dwars doorheen. Astrid was 'als kind in een ketel vol sociaal-democratie gevallen' en had het over een 'PvdA-auto die mankementen vertoont'. Nelleke - 'er zijn mensen van de kar gevallen' - had er zo te horen al wat rondjes mediatraining op zitten. Loopje naar voren, iemand uit het publiek het woord geven, dicht bij de mensen gaan staan - hier stond een kandidaat die de hele mikmak wilde overnemen. Extra troef: 'Ik kan zingen.'

Naar verschillen moest je zoeken. Ze willen allemaal alles van onderaf laten komen, popelen om samen te werken op links, moeten niks hebben van zo'n viermanschap Spekman, Samsom, Asscher, Dijsselbloem dat samen de loop der dingen bepaalt. Splijtende ideeën hoorde ik niet, natuurlijk gezag zag ik niet. Als de leden het halve werk doen, is dat misschien ook niet nodig.

Tips van de afdeling: partij is middel, geen doel!

Wat er wel was, hoorde ik voor en na dat eerste debat: chagrijn en verwijten van vals spel. Die komen van het kamp Astrid & Gerard, dat vindt dat Nelleke wordt voorgetrokken. Zij zou de kandidaat van het partij-establishment zijn. Werd naar voren geschoven nadat de prominenten hadden bedankt. En kreeg om hen te verslaan een ervaren campagneteam in de schoot geworpen dat voor gelikte filmpjes zorgt en deftige steunverklaringen verzamelt. Zodat team PvdAnders, zoals hun slogan luidt, een 'uphill battle' voert. Astrid: 'We merken het als we afdelingen willen bezoeken. Hoeft niet, want Nelleke komt al, horen we dan. Ik heb geen bewijzen, maar daar hoor ik instructies van bovenaf in.' Wat haar sterkt in het idee dat de partijcultuur op z'n kop moet.

Nelleke 'strijdbaar' Vedelaar herkent zich niet in die kritiek. Je moet wat aan de PvdA gaan doen, Nelleke - dat was de gedachte die haar deze zomer niet losliet. Ze sprak daar inderdaad met allerlei mensen over. Maar het partijbestuur had ze niet nodig gehad om tot haar besluit te komen. En dat er grote namen waren gepolst, vindt ze 'geen issue': 'Met mij krijg je de hele Nelleke en niemand anders'. Haar inzet: alle hens aan dek, linksaf slaan en geloven in elkaar.

Te weinig microfoons, onhandige krukken

Drie 'toekomstbijeenkomsten' staan de kandidaten te wachten. Op 6 oktober horen we de uitslag, tot dan hangt de heibel als vaste gast boven het strijdtoneel. 'Wil de gespreksleider wel in de gaten houden dat alle kandidaten evenveel spreektijd krijgen', vroeg een meneer achterin. En de dame naast me: 'Die Astrid zit Nelleke gewoon af te zeiken.'

Ik wens de voorzitter(s) alle succes.