Juncker lichtte hierin zijn visie toe op de toekomst van de Europese Unie. "De wind is terug in de zeilen en dat biedt kansen. Die moeten we grijpen."
Volgens Juncker hebben 27 Europese regeringsleiders gekozen voor eenheid, gesteund door de economische groei en daling van de werkloosheid. Om dat kracht bij te zetten, kondigde hij een strategie aan om de Europese industrie te versterken en de EU te beschermen tegen buitenlandse investeringen in strategische sectoren. Juncker wil ook handelsverdragen met Australië en Nieuw-Zeeland.
Ook met klimaatverandering en cyberaanvallen, die volgens hem meer schade kunnen aanrichten dan legers en tanks, bindt Europa de strijd aan. Daarnaast streeft hij naar een sterker defensiesysteem in 2025.
Migratiestromen
Een ander belangrijk punt blijft het onder controle houden van de migratiestromen. Snellere terugkeer van mensen die geen recht hebben op bescherming heeft hoge prioriteit. Juncker prees Italië vanwege haar eindeloze inzet voor de opvang van migranten, en ook alle Europeanen die zich inzetten voor onder meer taallessen aan vluchtelingen kregen lof.
Juncker benadrukte dat er geen tweederangsburgers, -werknemers of - consumenten in Europa mogen zijn. Om te garanderen dat hetzelfde werk op dezelfde plek gelijk wordt beloond, kondigde hij een Arbeidsmarkt Autoriteit aan. Verder komt er een 'Timmermans-taskforce', waarin Junckers tweede man met Europese en nationale parlementariërs gaat bekijken wat er Europees moet worden geregeld, en wat op nationaal niveau.
Ook de toetreding van verschillende landen tot de EU, en de uittreding van het Verenigd Koninkrijk, kwamen tijdens Junckers speech aan bod. Zo is het volgens hem de hoogste tijd dat Roemenië en Bulgarije toegang krijgen tot de paspoortvrije Schengenzone, en later ook Kroatië. "We moeten een geloofwaardig vooruitzicht bieden voor de landen op de westelijke Balkan, zodat ze in de komende jaren ook EU-lid kunnen worden."
Servië, dat in de wachtkamer zit van Europa, moet het uitzicht houden op een mogelijke toetreding. Tegenover Turkije was Juncker duidelijk: "De EU zal Turken altijd de hand reiken, maar Turkije lijkt gronden te creëren om de gesprekken over toetreding tot de EU te laten mislukken."
Brexit
En wat betreft de Brexit zijn er voor Juncker nog veel vraagtekens over hoe die daadwerkelijk vorm gaat krijgen. "Er is bijvoorbeeld nog een groot probleem wat betreft de grens tussen Ierland en Noord-Ierland, maar voor dat vraagstuk is nog geen definitief antwoord gevonden. Dat geldt ook voor Europeanen die in het Verenigd Koninkrijk wonen en Britten die op het continent wonen."
Samen verder
Een dag na de Brexit, op 30 maart 2019, organiseert Juncker een EU-top in Romenië om de verdere toekomst van Europa te bespreken.
EU-minister van Financiën
De EU heeft wat Juncker betreft een EU-minister van economische en financiële zaken nodig om structurele hervormingen in de lidstaten te coördineren en in te grijpen als een land van de goede weg af raakt. Deze toekomstige baan kan worden vervuld door de EU-commissaris met die zaken in portefeuille. De EU-minister wordt dan ook voorzitter van de eurogroep, de vergadering van de financiënministers van de eurozone.
De eurogroepvoorzitter komt nu nog uit hun midden en is momenteel is dat Jeroen Dijsselbloem.
Een apart parlement of een eigen begroting voor de eurozone ziet hij niet zitten. De Luxemburger wijst erop dat de euro is bedoeld voor alle EU-landen, ''niet voor een selecte groep". Nu bestaat de eurozone uit negentien lidstaten. Hij wil ''technische en zelfs financiële steun" geven om niet-eurolanden te helpen zich aan te sluiten.
Het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM), het financieringsprogramma voor lidstaten in moeilijkheden, moet worden uitgebouwd tot een Europees Monetair Fonds. De commissie zal in december concrete voorstellen presenteren.
Juncker stelt ook voor besluitvorming voor belastingwetgeving efficiënter te maken. Nu is daarvoor unanimiteit nodig, waardoor één lidstaat wetgeving kan blokkeren. Volgens hem kan er meer met meerderheidsbesluiten, zonder dat daar een verdragswijziging voor nodig is.
Rutte
Premier Rutte reageert met kritiek en instemming op de jongste plannen voor versterking van de Europese Unie. Rutte ziet bijvoorbeeld supermachtige Europese 'ministers' niet zitten, maar hij deelt wel het streven om de Europese interne markt te verbeteren. "De ideeën voor de korte termijn bevallen mij", aldus Rutte, maar er zijn ook "dingen die me minder bevallen."
Zo noemt hij het niet verstandig om het voorzitterschap van de eurogroep (ministers van Financiën van de eurozone) samen te voegen met de post van een Europees Commissaris. Rutte voelt ook niets voor het samengaan van het voorzitterschap van de Europese Commissie in Brussel met dat van de Europese Raad, de instelling van leiders van de lidstaten. Je moet dat gescheiden houden, aldus de premier.
Maar er zit ook ''heel veel goeds'' in de plannen van Juncker, meende Rutte. Volgens hem heeft de voorzitter van de Europese Commissie goede voorstellen gedaan over de interne markt, over handel, over het voorkomen dat Oost-Europese arbeiders in West-Europa worden uitgebuit: ''Dat je in gelijke situaties gelijk loon krijgt voor hetzelfde soort werk''.
Rutte is ook blij met de kritiek van Juncker op bijvoorbeeld de ideeën om voor de eurozone een eigen parlement op te zetten of een eigen begroting.
Parlementariërs
Nederlandse Europarlementariers reageren verdeeld op de plannen die Europees Commissievoorzittter Jean-Claude Juncker ontvouwde. VVD’er Hans van Baalen is kritisch. "Dit is geen beleid maar een meerkeuzetoets. Juncker wil vol op het gaspedaal en dat is niet goed voor Europa."
Esther de Lange van het CDA noemt het een "realistisch verhaal, met een paar noodzakelijke voorstellen op gebied van cyberveiligheid en een betere controle op buitenlandse investeringen."
De SP vindt dat Juncker de plank "volledig misslaat" met zijn plan voor een "complete superstaat, inclusief een Europese minister van Economische Zaken en Financiën." Dennis de Jong van die partij hekelt het "gebrek aan solidariteit met de miljoenen mensen in armoede in de EU en het ontbreken van een humanitair antwoord op de vluchtelingencrisis."
PVV’er Marcel de Graaff noemt Juncker "rupsje nooitgenoeg. Altijd meer EU, dat betekent steeds meer ellende."