“Ik houd van campagne voeren, ondernemers en gewone mensen ontmoeten. Het geeft me energie!” Siv Jensen, de blonde voorzitter van de Vooruitgangspartij (FrP) (rechts op foto) straalt, als we haar ontmoeten in Oslo bij de start van de kiescampagne, één maand voor de verkiezingen. 

Jensen bracht haar partij in 2013 voor het eerst in veertig jaar in de regering. Dat wekte opzicht, ook in de internationale pers. Jensen had immers keihard campagne gevoerd tegen immigratie. 

Ze zou een einde stellen aan de “stiekeme islamisering” van de Noorse samenleving en extremist Mullah Krekar het land uitzetten. Vele commentatoren waren dan ook sceptisch toen de conservatieve Erna Solberg een minderheidsregering vormde met de “extreem-rechtse” Vooruitgangspartij.

“Ik zou ze niet beschrijven als een extreem-rechtse partij zoals de Zweden-Democraten of het Franse Front National,” zegt politiek commentator Magnus Takvam van de Noorse openbare omroep NRK. De Vooruitgangspartij stelt zich graag voor als de stem van het Noorse volk. Jensen wil niet vergeleken worden met haar Europese collega’s: “We zijn met geen enkele populistische partij in Europa verwant. We zoeken geen internationale samenwerking.”

Na vier jaar als minister van Financiën is Siv Jensen opvallend milder geworden. Ze spreekt als een bestuurder en schuwt de sterke anti-immigratieslogans die ze gebruikte toen ze nog in de oppositie zat. In de regering moest ze toegevingen doen aan de centrumpartijen, die de minderheidsregering gedoogsteun gaven, en moest ze nieuwe tolwegen en milieubelastingen slikken.

De eerste jaren in de regering verloor de Vooruitgangspartij dan ook aanhangers. Maar toen een vluchtelingenstroom zijn weg zocht naar Noord-Europa in de winter van 2015, keerde de partij terug naar haar lievelingsthema: integratie.

“Toen kwam FrP weer terug,” vertelt commentator Magnus Takvam. “Om stemmen te winnen zijn ze ervan afhankelijk dat hun kernthema op de politieke agenda blijft staan.”

Onder druk van de Vooruitgangspartij werd een nieuwe mininsterpost gecreëerd - de minister voor Asiel en Migratie, en die post kwam in handen van Sylvi Listhaug, de kroonprinses van de Vooruitgangspartij, die in tegenstelling tot de partijvoorzitster Siv Jensen géén blad voor de mond neemt. De Washington Post noemt Listhaug “de Noorse Trump”.

Ze belooft de asielzoekers “die op een gouden stoel het land worden binnengedragen” hard aan te pakken en wil komaf maken met de “goedheidstirannie” in Noorwegen. Wie daartegen protesteert, wordt door Listhaug weggezet in het “koor van huichelaars”.

Met zowel de ministerpost voor Justitie als voor Integratie in handen heeft de Vooruitgangspartij duidelijk haar stempel gezet op het beleid. Nooit heeft Noorwegen meer asielzoekers afgewezen en teruggestuurd dan onder de huidige regering. Na de piek van winter 2015, is het aantal nieuwe asielzoekers teruggevallen op een recordlaag niveau. Noorwegen neemt nu minder vluchtelingen op dan Denemarken. Het ligt helemaal onderaan in de Europese rangschikking van aantal vluchtelingen in verhouding tot het BNP en inwonersaantal.

De Vooruitgangspartij wil echter een nog strengere politiek voeren en neemt publiekelijk afstand van het regeringsbeleid. “De partij speelt op twee paarden: ze is tegelijk beleidspartij en systeemkritische partij,” stelt Magnus Takvam vast. Die strategie heeft partijvoorzitster Siv Jensen geen windeieren gelegd. Ze heeft de voorbije twee jaar het politieke debat in Noorwegen gedomineerd en is erin geslaagd om de aanhang van haar partij te behouden ondanks de regeringsdeelname.

Andere partijen in de regeringscoalitie lijken daarentegen een prijs te betalen voor samenwerking met de Vooruitgangspartij. Vooral de twee kleine centrumpartijen krijgen het moeilijk aan hun kiezers uitgelegd waarom ze hebben samengewerkt met de anti-migratiepartij van Jensen en Listhaug. Ze nemen sterk afstand van de Vooruitgangspartij in de kiescampagne, maar voor hun kiezers kwam dat te laat.

Premier Solberg is volgens de peilingen echter aangewezen op de Vooruitgangspartij, als ze aan de macht wil blijven. Solberg ligt nek aan nek met de premierkandidaat van de sociaal-democratische oppositie. Het wordt een ongemeen spannende verkiezingen maandag in Noorwegen.