Lidl gaat hanenvlees verkopen, tegen alle agrarische logica in

Met het opfokken van leghanen gaat het Limburgse bedrijf Kipster tegen alle agrarische logica in. Die dicteert dat kippen die geen eieren leggen en amper vlees opleveren economisch niet rendabel zijn om te houden. Dat is bij de haan het geval, zeker als die van een ras is dat speciaal wordt gefokt om eieren te leggen. De kippen van dat ras groeien niet zo hard als vleeskippen. De legkip kan nadat zij is uitgelegd altijd nog worden verkocht als soepkip: de leghaan is daarvoor te schriel.

Om die reden belanden elke dag 110 duizend Nederlandse eendagskuikens van mannelijke kunne in de gaskamer, circa 45 miljoen in een jaar. Een klein deel wordt verkocht als snack aan dierentuinen en particulieren die fretten en slangen als huisdier houden. Het grootste deel wordt vermalen tot diervoer.

'Een haan is wel degelijk economisch rendabel te fokken', zegt pluimveehouder Ruud Zanders, een van de initiatiefnemers achter Kipster, dat volgende week officieel wordt geopend. 'Als de boer er maar een redelijke prijs voor krijgt.' Aan Lidl gaat Zanders hanenburgers verkopen. 'Hij gaat ongeveer evenveel kosten als een biologische kipburger.'

Zanders heeft enkele jaren ervaring met het houden van haantjes. Dat gebeurde op kleine schaal: hij verkocht het vlees sinds 2013 voornamelijk aan restaurants. 'De horeca is wel ingewikkeld. Als een restaurant na drie maanden de kaart verandert en geen haan meer serveert, moet je weer naar een andere afnemer op zoek.' Met Lidl, dat ruim vierhonderd filialen in Nederland telt, is de mede-eigenaar van Kipster voor de komende vijf jaar van dat probleem af. De supermarkt neemt ook kippenvlees en eieren van het bedrijf af. Het is de bedoeling dat bij Kipster 24 duizend kippen jaarlijks zeven miljoen eieren leggen.

De Hollandse Haanburger uit Venray kan op steun uit onverwachte hoek rekenen: Wakker Dier. 'Deze stap juichen we toe', zegt woordvoerder Anne Hilhorst. 'We hebben een industrie die aan de ene kant 550 miljoen plofkippen produceert voor de consumptie en aan de andere kant 45 miljoen kuikens per jaar vergast omdat ze als volwassen dier te weinig opleveren.' Aan die laatste misstand kan de Hollandse Haanburger een einde maken.

Het liefst zou Wakker Dier zien dat de vleesindustrie overstapt op een combikip: daarvan kunnen zowel de eieren als het vlees worden geconsumeerd. Maar onderzoek van de Wageningen Universiteit wees een paar jaar geleden uit dat zo'n kip te veel voer vergt. Uit diezelfde studie bleek echter wel dat er voor leghanen een markt moest zijn. Een paar kippenboeren zijn toen op proef hanen gaan afmesten. Die worden behalve aan restaurants ook aan bioslagers geleverd.

Ruud Zanders van Kipster zegt dat er met opzet voor is gekozen om het hanenvlees eerst in de vorm van burgers in de winkel te leggen. 'Dat maakt het de consument gemakkelijker om eraan te wennen. Hanenvlees heeft een stevige bite, omdat een haan meer spiervlees heeft.' In vroeger tijden was haan eten heel gewoon. In het beroemde Franse recept coq au vin ging van oudsher een oude haan. De wijn diende onder meer om het wat taaiere vlees malser te maken.

Recepten met haan zijn te vinden op comebackvanhethaantje.nl

Haantjes

Haantjes worden nadat ze uit het ei zijn gekomen nu nog met de hand gescheiden van hennen, door een kuikensekser. Daarna worden ze vergast. In een nog vroeger stadium het geslacht bepalen van een kip zou dat moeten voorkomen. Met die gedachte heeft de Leidse start-up In Ovo een methode ontwikkeld waarbij in het ei al wordt vastgesteld of daar een haan of een hen uitkomt. In Ovo werkt nu een machine waarmee die controle kan worden geautomatiseerd. Volgend jaar moeten de machines in het veld worden getest.