Zelfhulp-goeroe Louise Hay ('Je kunt je leven helen') op 90-jarige leeftijd overleden
De Amerikaanse Louise Hay, de koningin van het zelfhulpboek, is gisteren op 90-jarige leeftijd in haar slaap overleden. Ze was een van de bestverkopende auteurs uit de geschiedenis en had bovendien een enorme invloed op het spirituele landschap in de Verenigde Staten en West-Europa.
Met positief denken kan elke ziekte overwonnen worden, was haar motto. Oftewel: 'Je kunt je leven helen', zoals de titel luidde van de miljoenenbestseller uit 1984 waarmee ze grote bekendheid verwierf. Ze werd bewonderd én gehaat vanwege haar opvatting dat alle ziektes uit het denken voortkomen en dus 'tussen de oren zitten'.
Hay had een stiefvader met losse handjes, ze werd verkracht door een buurman toen ze 5 was en toen ze op haar 16de zwanger werd, deed ze afstand van het kind. Terug naar school ging ze niet. Ze werd model en trouwde in 1954 met een Britse zakenman die haar na 14 jaar verliet voor een andere vrouw. Ze was er kapot van. In die periode hoorde ze iemand zeggen: 'Als je bereid bent je gedachten te veranderen, kun je je leven veranderen', vertelde ze in 2008 tegen Britse krant The Telegraph. Ze verdiepte zich in de traditie van het positieve denken en paste dat in 1978 - in ultieme vorm - ook op zichzelf toe toen ze baarmoederhalskanker kreeg.
Ze was ervan overtuigd dat de kanker het gevolg was van de wrok en de woede die ze koesterde over de verkrachting en het geweld in haar jeugd. Daarom weigerde ze medische behandeling. Ze genas zichzelf met een cocktail van gesprekstherapie, vergevingsgezindheid, gezond voedsel en massage. Er is overigens geen enkele arts die dit verhaal kan bevestigen.
Als je bereid bent je gedachten te veranderen, kun je je leven veranderen
Doorbraak bij Oprah
Haar eerste pamflettistische teksten ('Alzheimer is het gevolg van de wens om deze planeet te verlaten') bleven onopgemerkt. Toen ze steungroepen ging leiden voor patiënten met hiv en aids en daarover bij Oprah vertelde in 1988 brak ze in één klap door. Er was nog geen remedie tegen deze nieuwe ziekten en Hay gaf de patiënten hoop. Valse hoop, volgens haar critici.
In de VS werd het New Age-denken (iedereen kan door de kracht van de geest geluk en succes bereiken) een haast dwingend principe. Het aloude (christelijke) adagium dat de mens zich in zijn lot moest schikken, had afgedaan. Het was tijd voor een nieuwe boodschappen zoals 'Wij zijn zelf 100 procent verantwoordelijk voor alles in ons leven' (Hay).
Wij zijn zelf 100 procent verantwoordelijk voor alles in ons leven
'Orenmaffia'
In Nederland werd Hay fel bestreden door de Nederlandse publiciste Karin Spaink. De 'orenmaffia' noemde zij Hay en geestverwante auteurs als Troost ('Het lichaam liegt nooit') en Dethlefsen ('De zin van ziek zijn') omdat ze alle ziekten psychologisch verklaarden.
De erfenis van Hay is springlevend. Allereerst is het zelfhulpboek niet meer weg te denken uit het boekhandel. Het geloof in het belang van persoonlijke ontwikkeling is sterker dan ooit. De aloude notie dat 'lichaam en geest één zijn' leeft als nooit te voren. Ook al 'bewees' Hay dat met absurde voorbeelden zoals: aambeien zijn het gevolg van angst voor deadlines, en vooral homo's krijgen aids omdat die leven in een cultuur van jeugd en schoonheid - en bang zijn om oud te worden.
Tenslotte was Hay de belichaming van de Amerikaanse droom. Ze werd geboren in een kansarm milieu en werkte zich - zonder welk schooldiploma dan ook - op tot bestsellerauteur en eigenaar van een steenrijk uitgeefimperium.