NIPT-test niet in basisverzekering, adviseert Zorginstituut aan kabinet

Het gaat om de zogenoemde Niet Invasieve Prenatale Test, NIPT, waarmee in een vroeg stadium van de zwangerschap wordt nagegaan of embryo's erfelijke aandoeningen hebben - de syndromen van Down, Edwards of Patau - opdat ouders kunnen beslissen of zij het kind geboren willen laten worden.

Het Zorginstituut heeft een zware stem in de politieke besluitvorming over de samenstelling van het basispakket. Het advies over de NIPT-test is politiek brisant met het oog op de formatieonderhandelingen tussen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie. De ChristenUnie, gesteund door de SGP en CDA, is fel gekant tegen het beschikbaar stellen van de test aan alle zwangere vrouwen. De partij voorziet een 'Down-vrije' samenleving waarin ouders zich moeten verantwoorden als er iets mis is met hun kind. Daar verzet de partij van Gert-Jan Segers zich heftig tegen. VVD en D66 zijn juist voor.

Minister Schippers heeft de NIPT-test in april beschikbaar gesteld voor alle zwangere vrouwen. Dat wordt niet betaald uit de basisverzekering, maar uit een speciale subsidieregeling die zij in de begroting heeft opgenomen. Deze subsidieregeling geldt tot 2020 en kost jaarlijks 26 miljoen euro. Voor elke test geldt een eigen bijdrage van 175 euro die de ouders zelf moeten betalen.

Voordat de regeling van kracht werd, lieten duizenden vrouwen de test in België doen en betaalden de rekening, ruim 500 euro, zelf. In Nederland was de test alleen beschikbaar voor risicogroepen, na een zogenoemde combinatietest. Dan werd de NIPT-test wel volledig vergoed.

500 euro ruim kost de NIPT-test. Sinds april is de test beschikbaar voor alle zwangere vrouwen. Voor elke test geldt een eigen bijdrage van 175 euro.

Een nieuw kabinet moet uiterlijk over twee jaar besluiten of de regeling afloopt, wordt verlengd of dat de test in de basisverzekering komt. Dat laatste had de voorkeur van VVD-bewindsvrouw Schippers, al stelde zij ook in dat geval een eigen betaling van 175 euro per zwangere voor. Ook de PvdA is voor opname in het pakket, al is het maar omdat de test anders een elitair voorrecht dreigt te worden dat lang niet voor iedereen is weggelegd.

Een keer per jaar besluit de Tweede Kamer voor de zomer over de dekking van de basisverzekering. Verzekeraars hebben dan de tijd om bij de vaststelling van hun premies rekening te houden met nieuwe vergoedingen of zaken die geschrapt worden. In juni 2018 wordt dus over het basispakket 2019 besloten.

Het Zorginstituut adviseert minister en Tweede Kamer over de basisverzekering. Het instituut vindt dat de NIPT-test alleen door de verzekering vergoed moet worden als er een medische indicatie is. 'Uitkomsten van eerdere zwangerschappen of de familiegeschiedenis kunnen een medische indicatie vormen. Ook een positieve uitkomst op de combinatietest wordt binnen de zorgverzekeringswet aangemerkt als een medische indicatie voor de NIPT. In deze gevallen heeft de betrokken zwangere vrouw een hoger risico dan gemiddeld op een kindje met één van de genoemde chromosomale afwijkingen', schrijft het Zorginstituut.

Het Zorginstituut 'wil niet zeggen dat het ervoor pleit dat de zwangere vrouw (en haar partner) de kosten hiervan zelf dragen'. 'Het is aan de minister en de politiek om te besluiten welke financieringsbron zou passen voor de vergoeding van de NIPT als eerste test bij het ontbreken van een medische indicatie, gegeven de conclusie van het Zorginstituut dat de zorgverzekeringswet hiervoor niet past.'

_{Zes vragen Wat gebeurt er als NIPT een afwijking aan het licht brengt? Lees dit stuk uit ons archief.}