Direct naar artikelinhoud

Asielzoekers voor het eerst in jaren teruggestuurd naar Griekenland

Asielzoekers in Athene, Griekenland.Beeld Werry Crone

EU-landen gaan voor het eerst in jaren weer asielzoekers terugsturen die in Griekenland de unie binnenkwamen. Mensenrechtenorganisaties vinden het een gotspe.

EU-lidstaten beginnen met het terugsturen van asielzoekers naar Griekenland. Komende maand worden de eersten van hen verwacht in Athene. Mensenrechtenorganisaties noemen het absurd om het al sterk overladen Griekse asielsysteem verder te belasten.

"Het gaat om een symbolisch aantal dat we terugnemen, je moet denken aan tientallen", zegt een woordvoerder van de Griekse minister voor migratiezaken. "Daarmee willen we onze goede intenties tonen. Meer kunnen we op dit moment niet aan."

In Griekenland zitten al 60.000 mensen vast in de asielprocedure

Griekenland is in principe altijd verplicht geweest de asielzoekers van andere EU-landen terug te nemen op grond van de zogeheten Dublin-regeling. Die stelt dat asielzoekers hun aanvraag moeten doen in het EU-land van aankomst. Maar zowel het Europees Hof voor de Rechten van de Mens als het Europees Hof van Justitie oordeelde eerder dat het onmenselijk is asielzoekers terug te sturen naar Griekenland, vanwege de gebrekkige asielprocedure.

Daarom staakten de andere EU-landen in 2011 het terugsturen. Als gevolg daarvan konden meer dan een miljoen vluchtelingen en migranten in andere EU-landen asiel aanvragen. De meesten van hen in 2015 nadat ze per boot vanuit Turkije naar Griekenland waren gekomen, en vervolgens vrijwel ongehinderd verder Europa waren ingetrokken.

De Europese Commissie dwong Griekenland intussen zijn procedures op orde te brengen, en oordeelde in december vorig jaar dat de verbeteringen voldoende waren om weer geleidelijk asielzoekers te gaan terugsturen. Alleen degenen die na maart dit jaar aankwamen en niet als kwetsbaar worden beoordeeld, komen in aanmerking. Duitsland heeft inmiddels 400 verzoeken gedaan, en ook Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Nederland willen beginnen.

Eerlijker verdelen

Een woordvoerder van het ministerie van veiligheid en justitie kan geen aantallen noemen. "Nederland vindt het belangrijk dat het Dublinsysteem functioneert. Dat gaat ongecontroleerde migratie binnen de EU tegen." Overigens gaat de regeling op aandringen van aankomstlanden als Italië en Griekenland op de schop om de lasten eerlijker te verdelen, maar hoe en wanneer is niet bekend.

Duitsland hoopt 400 asielzoekers terug te sturen

Mensenrechtenorganisaties vinden het een gotspe dat de EU-landen nieuwe asielzoekers willen terugsturen naar Griekenland, terwijl ze de verplichting om asielzoekers over te nemen die eerder een aanvraag deden maar gedeeltelijk nakomen. Ze wijzen erop dat er nog steeds ruim 60.000 vluchtelingen en migranten vastzitten op het Griekse vasteland en de oostelijke eilanden. Ondanks een akkoord met Turkije komen er daar dagelijks gemiddeld tientallen bij, afgelopen dagen meer dan honderd.

Sinds de Balkanlanden maart vorig jaar hun grenzen sloten, is vrij doorreizen naar de rest van Europa niet meer mogelijk. Sommigen wachten al meer dan een jaar op de uitkomst van hun aanvraag. "En dat nog steeds in omstandigheden die echt onder de maat zijn. En dan ga je aan een overbelast systeem nog eens nieuwe asielzoekers toevoegen", reageert Judith Sunderland van Human Rights Watch. "Ook al gaat het om symbolische aantallen, welk signaal wil de EU daarmee afgeven? Dit getuigt van een totaal gebrek aan solidariteit met de asielzoekers, maar ook met Griekenland."

De woordvoerder van het Griekse ministerie van migratie weet nog niet waar de teruggestuurde asielzoekers worden gehuisvest. "In kampen of in appartementen. Die zullen voldoen aan de EU-eisen", verzekert hij.

Lees ook: Flexkrachten beoordelen asielaanvraag Griekenland