Copyright 2017 The Associated Press. All rights reserved.

Exit from brexit?

Ondanks de vele harde woorden groeit er hoop dat de brexit wordt teruggedraaid. Er zijn ook al scenario's hoe dat zou kunnen. Bankeconoom Koen De Leus.

opinie
Opinie

Brexit is een spel met enkel verliezers. Dat zien ook alsmaar meer Britten in. Is het terugdraaien van de uitstap van het VK uit de Europese Unie nog mogelijk? Misschien, maar dan via een nieuwe aanvraag van lidmaatschap.

Zijn vader zag hem in de verte al aankomen. Hij kreeg medelijden en rende op zijn zoon af, viel hem om de hals en kuste hem. […] “Haal vlug het mooiste gewaad en trek het hem aan, doe hem een ring aan zijn vinger en geef hem sandalen. Breng het gemeste kalf en slacht het. Laten we eten en feest vieren, want deze zoon van mij was dood en is weer tot leven gekomen. Hij was verloren en is teruggevonden.” En ze begonnen feest te vieren.

De verloren zoon

Is ‘De Verloren Zoon’-parabel een onrealistische droom van de ‘Remainder’-aanhang in Groot-Brittannië? De geflopte vervroegde verkiezingen uitgeschreven door Brits premier Theresa May heeft dit kamp nieuwe moed gegeven.

Regelmatig gaan er ballonnen de lucht in die pleiten voor een ‘exit from Brexit’. “Het is absoluut noodzakelijk dat brexit niet plaatsvindt”, stelde Tony Blair, de gewezen eerste minister van Groot-Brittannië, onlangs nog. Maar is dat nog een optie? 

Zodra artikel 50, de officiële aanvraag voor de scheiding, in werking is getreden, kan het niet eenzijdig teruggedraaid worden. Concreet kan Theresa May een brief sturen naar de Europese Raad waarin ze aankondigt dat het Verenigd Koninkrijk toch liever in de Europese Unie wil blijven (“met oprechte excuses voor de last die we jullie bezorgd hebben”).

Het is dan aan de 27 resterende EU-landen om te beslissen om daarvoor de toestemming te geven. Niet iedereen staat daarvoor te springen. 

Het leven gaat door

Na de initiële verbijstering stelde de voormalige eerste minister van Slovakije, Mikuláš Dzurinda, na de brexit-uitslag klaar en duidelijk: “We mogen de valse hoop niet voeden van hen die menen dat het exit-proces van het VK uit de EU nog gestopt kan worden.”

Éditions Aedis, een Franse uitgever van educatieve boeken voor kinderen, publiceerde in mei zijn nieuwe boekje over de EU waarin het EU-blok nog maar 27 lidstaten in plaats van 28 heeft. Het officiële afscheid van het VK gebeurt nochtans pas in maart 2019. Het leven gaat door.

Macron en Merkel?

De Franse president Macron heeft grootste plannen met Europa na de waarschijnlijke herverkiezing van de Duitse premier Merkel in september. Brexit is voor Parijs en Frankfurt ook een unieke opportuniteit om een financieel centrum uit te bouwen binnen de grenzen van de eurozone. Voeren ze die plannen af om de moeilijke Britten gewillig te zijn? 

En zou één van de andere 27 landen niet terecht opmerken dat het hoog tijd is om komaf te maken met de historische Britse korting in de EU-begroting?
Waarop de volgende vraag voor de Britse politici rijst: hoe uitleggen aan de ‘Brexiteers’ dat het referendum maar om te lachen was, en dat ze een stevige rekening gepresenteerd krijgen om die grap ongedaan te maken. 

Voeren Merkel en Macron hun Europese plannen af om de moeilijke Britten gewillig te zijn? 

“Als je meent dat de brexit een zooitje is, wees zeker dat een ‘exit from Brexit’ niet anders is”, schrijft columnist Wolfgang Munchau in de Financial Times. Een mogelijk elegantere oplossing volgens hem is artikel 49 van het Lissabon-akkoord: een nieuwe aanvraag van het EU-lidmaatschap.

Dat kan pas vanaf maart 2019, zodra de scheiding officieel is. Het voordeel voor de 27 EU-lidstaten is dat de onderhandelingen beginnen met een schone lei, zonder kortingen en uitzonderingsbepalingen voor het VK. Blijft dat een aanvraag om opnieuw deel te maken van de EU, net na de uitstap, voorlopig moeilijk te verkopen is aan de Britse burger.

Maar misschien heeft die daar wel oren naar over een aantal jaar. Op dat moment zijn de loze beloften van de Brexiteers voorgoed doorgeprikt. Mogelijk hebben de Britten dan al een voorproefje gekregen van de échte gevolgen van de brexit.

Zo ruimde het voorbije half jaar de sterke economische Britse prestatie van de tweede jaarhelft van 2016 plaats voor een terugval van de consumptie. Een nijpend tekort aan dokters en verzorgend personeel overstemmen de migratiezorgen. Een referendum niet over het terugdraaien van de brexit, maar over een aanvraag om weer lid te worden, maakt dan een grote kans.

Misschien heeft de Brit wel oren naar een 'Exit from Brexit" over een aantal jaar. Op dat moment zijn de loze beloften van de Brexiteers voorgoed doorgeprikt. 

Een transitieperiode is voor dit scenario cruciaal. In tegenstelling tot enkele maanden geleden ziet het VK in dat het onderhandelen van een nieuw vrijhandelsakkoord met de EU vóór de deadline van maart 2019 niet haalbaar is.

Zonder akkoord op dat moment stevenen bedrijven af op een catastrofe. Vandaar dat de Britten nu vragende partij zijn voor een overgangsperiode van enkele jaren.

Idealiter blijft tijdens die periode alles ongewijzigd tegenover huidige situatie. Dat vergemakkelijkt de herintegratie van het Verenigd Koninkrijk bij een nieuwe aanvraag tot lidmaatschap.

‘Regrexit’ – “Wat hebben we gedaan?”

Brexit is een spel zonder winnaars. ‘Regrexit’ – “Wat hebben we gedaan?” – speelt in alsmaar meer Britse hoofden. Een scenario waarin de Britten nog voor de deadline van maart 2019 het terugdraaien van artikel 50 vragen, lijkt politiek onhaalbaar. Een onvoorwaardelijke omarming van de verloren zoon ligt niet in de aard van de meeste politici.

Ook in Groot-Brittannië, zo kort na het brexit-referendum, is dit onverkoopbaar. Een nieuwe aanvraag van het EU-lidmaatschap ergens in pakweg 2021 à 2022 maakt misschien wel een waterkans. De transitieperiode waar de Britse regering de voorbije dagen naar hengelt, is de brug daarnaartoe. 

 

---

VRT NWS wil een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen, publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.

Meest gelezen