Waarom ChristenUnie-leider Segers zo boos was over Het Lek
Eindelijk, daar was hij dan: Het Lek. Het duurde, vanuit het perspectief van de onderhandelende partijen, bewonderenswaardig lang, maar gelukkig voor de speurende verslaggevers niet tot het einde van de formatie voordat er een opening was in het bastion van de vertrouwelijkheid.
Het Lek kwam als geroepen. Na het aanvankelijke chagrijn dat niet de eigen redactie, maar het Algemeen Dagblad de eer te beurt was gevallen, kwam aan menig bureau de opluchting naar boven. Eindelijk iets om over te schrijven in de kolommen.
Dat het ging om een mogelijke uitruil van standpunten rond euthanasie en embryo-onderzoek, was van een tweede orde. Moeilijke onderwerpen. Beter is het te speculeren over vragen als wie er belang heeft bij Het Lek, wie er eigenlijk gelekt heeft, dan wel wie nu eigenlijk de winnaar of de verliezer is bij dit compromis.
Segers was diep geschokt over het geschonden vertrouwen
Vooral die laatste vraag boeit de journalistiek bijzonder. Logisch, want politiek wordt graag beschreven in termen van een bokswedstrijd. De één deelt klappen uit, de ander incasseert. De één houdt de verdediging te laag, de ander hangt versuft in de touwen en aan het eind houdt de journalist als scheidsrechter de vuist van de winnaar omhoog.
Huiverig
De journalistieke gewoonte compromissen te fileren om de vraag te beantwoorden wie het meest inleverde op de eigen standpunten en dus de verliezer is, maakt politici huiverig om compromissen te openbaren. Het gevaar dat achterban voortijdig juicht, of zich boos maakt over het inleveren van belangrijke partijstandpunten, is niet slechts denkbeeldig. Het verleden laat zien dat het beter is een achterban met het geheel van een verzameling afspraken te confronteren. Met als absoluut dieptepunt de (mislukte) formatie van het tweede kabinet-Den Uyl in de jaren zeventig.
Wellicht verklaart dit de boze reactie van de ChristenUnie op Het Lek. Het was geen functionele boosheid, zo bezweren bronnen rond de onderhandelaars. Gert-Jan Segers was origineel kwaad en ook behoorlijk uit het veld geslagen. De voorman van de ChristenUnie had er dinsdag even zo genoeg van dat niet, zoals gepland, tot negen uur 's avonds werd dooronderhandeld, maar 'slechts' tot even na zessen.
Positieve draai
Het is wellicht flauw om het je als toeschouwer aan de zijlijn af te vragen, maar etaleerde Segers zijn boosheid niet iets te nadrukkelijk? Immers, Het Lek kreeg daarmee alleen maar meerwaarde. Met zoveel boosheid wordt het aangemoedigd te zoeken naar de elementen op grond waarvan, in dit geval, de ChristenUnie verliezer is bij de gelekte uitruil.
Segers was diep geschokt over het geschonden vertrouwen. Akkoord, maar valt er dan niet iets van te maken als dat eenmaal gebeurd is? Het vertrouwen is kennelijk niet in die mate geschonden dat de ChristenUnie overwoog de formatietafel te verlaten. Dan zou je er ook een positieve draai aan kunnen geven.
De kansen op de daadwerkelijke vorming van een vierpartijenkabinet zijn flink toegenomen
Na al die weken formeren blijkt uit Het Lek ook dat er vooruitgang wordt geboekt in de onderhandelingen. En dat er op onderdelen, die tevoren als zeer gecompliceerd werden beschouwd, door de vier partijen wonderwel afspraken te maken vallen. Sterker, de kansen op de daadwerkelijke vorming van een vierpartijenkabinet zijn flink toegenomen. Geen verkeerde signalen nu de formatie maar voortduurt en menig kiezer de aanvankelijke interesse dreigt te verliezen. Of er nog tijdens deze formatie een nieuw lek op zal duiken, moet blijken. Het is interessant te bezien hoe Segers dan zal reageren.