Denen eerst: 'Migranten bedreigen onze vrijheid'

Kenneth Kristensen Berth (40) groeide als enig kind op in een arbeidersgezin, in Odense, de derde stad van Denemarken. Zijn moeder is naaister, zijn vader repareert machines. De ouders van Kristensen Berth hadden hun hele leven op de sociaal-democraten gestemd, tot eind jaren negentig. Toen zijn ze naar 'zijn' partij overgestapt, vooral om het immigratiestandpunt van de Deense Volkspartij (DF).

Het bestaan van het gezin werd niet per se direct door migranten beïnvloed. "Op mijn basisschool zat geloof ik één Zuid-Afrikaan, naar mijn middelbare school gingen hoogstens een paar Iraniërs", zegt Kristensen Berth. Maar, vertelt de politicus: hij en zijn ouders zagen de maatschappij veranderen door de komst van moslims, door hun ideologie.

Vroeg in zijn leven wist Kristensen Berth: dit is mijn partij. De politiek intrigeerde hem als kind al. Tijdens zijn studententijd, toen de DF pas net bestond, is hij lid geworden. "Ik geloof dat ik daar destijds, eind jaren negentig, 130 kronen voor heb betaald", herinnert hij zich. Acht jaar lang was Kristensen Berth voorzitter van de jongerenpartij.

Zijn standpunten zijn door de jaren heen nauwelijks veranderd. Toen hij begin twintig was en zich bij de partij aansloot, deed hij dat omdat hij net als de DF tegen immigratie, tegen de EU en voor hardere straffen was. Alleen zijn economische principes zijn vandaag de dag wat socialer dan twintig jaar geleden. Destijds had Kristensen Berth een nogal liberale visie, van 'lage belastingen en iedereen hard werken'. Kristensen Berth: "Tegenwoordig ben ik voorstander van een progressieve belastingregeling. Ik verdien best veel, dus betaal ik ook meer belasting. Ik zie nu in dat iedereen liever werkt dan niet, dat niemand voor zíjn lol thuiszit."

In welke traditie staat de Deense Volkspartij? Bij wie vinden jullie inspiratie?

"Onze partij heeft geen Karl Marx of Ernst Schmidt. We zijn een niet-ideologische partij. Onze benadering is pragmatisch. We proberen simpelweg de realiteit van 2017 onder ogen zien, de eigen generaties zijn het best toegerust een adequaat antwoord te vinden op hedendaagse problemen. Maar als ik dan echt een inspiratiebron moet noemen, dan de Deense priester en medepartijlid Søren Krarup. Hij was een van de eersten die zich uitspraken tegen immigratie. Sinds de jaren zestig heeft Krarup een hele hoop boeken geschreven, variërend in thema van het christendom tot de Deense geschiedenis en het immigratiebeleid. Maar die staan niet op een verplichte leeslijst voor onze leden. Nogmaals, we geloven niet in een 'Das Kapital'."

Worden jullie geïnspireerd door partijen?

"Andersom: wij inspireren andere partijen. De Zweden-Democraten, bijvoorbeeld. Die hebben ons nagenoeg gekopieerd, net als de Noorse Vooruitgangspartij. Als ik dit zeg wordt het zeker verward met ijdelheid, maar wij zijn gewoon het origineel. We waren een van de eerste partijen in Europa met een nationaal-conservatief gedachtengoed."

Wie is volgens u de belangrijkste historische figuur in de Deense geschiedenis?

"Het is nogal on-Deens om één nationale held te hebben. We verafgoden geen Jeanne D'Arc. De gezamenlijke inspanning van het volk heeft Denemarken gemaakt tot wat het is. Ik kan wel een paar belangrijke historische figuren noemen, hoor. We kennen een aantal grote zeehelden. Christiaan de Negende, de eerste Deense koning, liet een heel stel paleizen bouwen in Kopenhagen. En Pia Kjaersgaard, de stichter van onze partij, heeft natuurlijk veel betekend voor de Deense politiek."

Is er een periode die u inspireert?

"Ja, dat zijn de jaren vijftig, toen we nog een relatief soevereine natie waren. Denemarken was veilig, we hadden een sterke landbouwsector en beleefden economische groei. In de jaren zestig kwam de wereld op z'n kop te staan. Toen kreeg je die idiote generatie van 1968 met hun afschuwelijke muziek, hun experimenten met seks en drugs. Nee, het decennium daarvoor, dat was een mooie tijd. Goed, ik heb het zelf niet meegemaakt. Ik werd geboren in 1977. Maar dat idee krijg ik als ik boeken lees en tv-programma's kijk over die periode."

Wat is de grootste verworvenheid van uw land?

"Dat we een vrij volk zijn, dat iedereen de ruimte heeft te doen en laten wat hij wil. En dat we onze geschiedenis eer aandoen. Waar veel hoofdsteden steeds sterieler worden, houden wij de historische kern intact."

Wat ziet u als het grootste gevaar voor Denemarken?

"Diezelfde verworvenheid wordt door massamigratie bedreigd. Immigranten keren zich tegen onze vrijheid, ze zijn erop uit onze vrijheden uit te roeien. Nu al zijn we beperkt in wat we kunnen doen of zeggen. Maar zelfs als vluchtelingen haatzaaien, kun je ze het land niet uitgooien. Ze ageren tegen homo's, tegen vrouwen. Er is eigenlijk geen vrijheid die ze niet bedreigen. Het vrije woord, het vormen van politieke partijen, samenkomst in demonstratie: het komt allemaal niet voor op de islamitische agenda.

"Wijzigingen in beleid kun je altijd weer ongedaan maken, maar immigratie niet. Hoe graag ik het ook zou willen, als die mensen eenmaal staatsburger zijn kom je niet meer van ze af. Het liefst zou ik teruggaan naar hoe het was voordat het echt de spuigaten uitliep, in de jaren zeventig en tachtig, en per direct 400.000 mensen het land uitzetten."

Wat vindt u: beïnvloedt de islam Denemarken echt?

"Ja. Natuurlijk zijn er enkele moslims die iets bijdragen aan de maatschappij, maar die zijn zeldzaam. Ze laten zich eerder in met criminaliteit, hebben minder vaak een baan. Zelfs degenen die wel kunnen werken doen dat vaak niet. De instroom van mensen uit de islamitische wereld is angstaanjagend. Mensen die oorlog ontvluchten moeten beschermd worden in het eerste land waar ze aankomen. In veel gevallen is dat Turkije. Als die vluchtelingen vervolgens deze veilige plek weer verlaten, hebben ze niet langer recht op bescherming."

Wat betekent het eigenlijk om Deens te zijn?

"Interessant, die vraag zou vijftig jaar geleden nooit opgekomen zijn. Jij stelt hem nu alleen als gevolg van massamigratie. Ik denk dat je Deens bent als je eerste loyaliteit bij Denemarken ligt, en als je je op de eerste plaats Deens voelt, niet Arabisch, of Turks, of moslim. In België is dat een groot probleem: daar voelen veel inwoners zich vooral Vlaams, of Waals, of Marokkaans, allesbehalve Belgisch. In een crisissituatie wordt zoiets zichtbaar. Neem het voorval met de Mohammed-spotprenten in 2005. Op zo'n moment is de hamvraag: Aan welke kant sta je? Aan de kant van de Denen en de waarde van het vrije woord, of aan de kant van een of andere gekke moslimgroepering?"

Wat is jullie visie op het vluchtelingenbeleid en kan dat een reden zijn om verdragen of de eigen grondwet te wijzigen?

"Als een internationaal verdrag onze maatschappij onomkeerbaar dreigt te veranderen, zeggen we het op. Het belangrijkste voorbeeld is de Dublin-conventie, waar we in essentie achterstaan: vluchtelingen worden opgevangen in het eerste Europese land dat ze betreden. Al lijkt dat nu nauwelijks te werken. Veel migranten trekken verder, op zoek naar iets beters."

Is de EU ergens goed voor?

"Vrije handel. Ja, dat is het wel. In een ideale wereld zou de EU haar pijlen richten op de immigranten die de Middellandse Zee oversteken, maar dat vertikken ze daar. In dat opzicht is de EU echt waardeloos. Er is geen begrip dat zich in Europa een catastrofe voltrekt, of men wil het niet zien."

Zijn er grenzen aan globalisering en zo ja, waar liggen die?

"Nah, met globalisering an sich is niks mis. Dat je nu in elk EU-land dezelfde restaurants tegenkomt, is wat mij betreft geen probleem. Het probleem is dat de islam Europa koloniseert. En de moslims openen geen restaurants, zij openen moskeeën."

Kan Denemarken zich tegen buitenlandse invloeden beschermen? Moet het politieke stelsel daarvoor worden aangepast?

"Als ons land nog soeverein was, hadden we gezegd: bij ons valt geen asiel te halen. Vluchtelingen zouden we terugsturen naar Duitsland. We moeten strengere grensbewaking introduceren. Ik vind dat we een voorbeeld kunnen nemen aan Australië. Daar hebben ze een uitstekend vluchtelingenbeleid. Dat is bij ons ook mogelijk, mits de politieke wil er is. We zouden kunnen breken met de EU, breken met de Dublin-conventie.

"Ons land beweegt al wel de goede richting in. We hebben al een behoorlijk strikt asielbeleid, we maken het voor vluchtelingen steeds minder aantrekkelijk om naar Denemarken te komen. Het aantal asielaanvragen is ten opzichte van vorig jaar met 70 procent gedaald. Toch zijn we er pas echt als we het aantal vluchtelingen hebben teruggebracht tot nul."

Deense volkspartij heeft een machtspositie

Als de Deense Volkspartij (DF) in het buitenland het nieuws haalt, hebben de leden doorgaans iets verkondigd dat provoceert. Maar wat de internationale gemeenschap misschien beschouwt als populistische retoriek van een ultra-rechtse anti-immigratiepartij, in de lijn van 'minder Marokkanen' of een algehele moslimban, maakt in Denemarken kans bijgeschreven te worden in de beleidsplannen.

Vorige zomer viel menige mond open van ongeloof: vluchtelingen die de Deense grens bereikten met sieraden ter waarde van 10.000 kroon (ongeveer 1350 euro) of meer, werden gedwongen deze af te staan. Dit onder het mom van een tegemoetkoming in de kosten van hun opvang.

Het illustreert de machtspositie van de Deense Volkspartij. In naburige landen zijn vergelijkbare partijen vaak veroordeeld tot de marges. Zo zijn de Zweden-Democraten, hoewel ze in grootte de derde partij zijn, in hun beweegruimte beperkt omdat de regeringspartijen weigeren met ze samen te werken. De Noorse Vooruitgangspartij is een soortgelijk lot beschoren. Maar in Denemarken bekleedt de DF een belangrijke rol als steunpartij voor de centrum-rechtse minderheidsregering. Bij de laatste verkiezingsronde in 2015 eindigden zij met 21 procent van de stemmen als tweede partij. Een jaar eerder won de partij met ruim een kwart van de stemmen de Europese parlementsverkiezingen. Sinds de oprichting van de DF in 1995 is ze, op de parlementaire verkiezingen van 2011 na, met iedere stembusgang gegroeid.

Partijlid Kenneth Kristensen Berth haalde recent nog de krantenkoppen met de uitspraak dat de meest efficiënte manier om de aanvoer van bootvluchtelingen in te perken is ze te vertellen rechtsomkeer te maken, en 'ze anders te beschieten'. Na een golf ontzette reacties plaatste hij een voetnoot bij zijn formulering: hij had gerefereerd aan een waarschuwingsschot. Het was een toelichting die niet iedereen bedaarde, maar DF-voorzitter Kristian Thulesen Dahl kon geen fout vinden in de beweringen van zijn collega.

De tekst loopt door onder de afbeelding

Vier vragen aan Kenneth Kristensen Berth

Trump of Poetin? "Trump, sowieso. Het is een keus tussen democratie en dictatuur."

In of uit de EU? "Dat ligt eraan of de EU bereid is de natiestaten meer macht terug te geven."

Wel of geen euro? "Geen, daar hoef ik niet over na te denken. De Deense markt is de sterkste van allemaal en onze koers volgt de euro. We hebben het beste van twee werelden."

In of uit de Navo? "In, zonder twijfel, anders gaan we terug naar het begin van de twintigste eeuw en de gevechten tussen natiestaten. De Navo brengt Europa vrede."