Trumps historische speech verbijstert VS van links tot rechts
In een speech schrapte Trump zijn eerdere veroordeling van alt-right. De VS, en de wereld, zijn ontzet.
Zo brokkelt een presidentschap dus af. Donald Trump kreeg gisteren, een dag nadat hij neonazi's in bescherming had genomen, een onvoldoende voor het onderdeel 'de boel bij elkaar houden' van George H.W. Bush en zijn zoon, George W. Bush. "Amerika moet altijd rassenvooroordeel, antisemitisme en haat verwerpen", schreven de twee Republikeinse ex-presidenten. Ze noemden Trumps naam niet, maar de boodschap was duidelijk.
Tekst gaat verder onder de afbeelding
Twitter bericht wordt geladen...
Even duidelijk waren de topmannen van grote bedrijven die zich de afgelopen dagen terugtrokken uit economische adviesraden van de president. Om verder gezichtsverlies te voorkomen, hief Trump ze gisteren maar op.
Ik zie geen gelijkwaardigheid tussen fascisten en hun opponenten
Prachtige standbeelden
Ook donderdag ging de president volop door met zijn verdediging van controversiële standbeelden, een standpunt dat hij deelt met de extreem-rechtse groepen die dit weekeinde naar Charlottesville kwamen. Op twitter beklaagde hij zich dat "de schoonheid die uit onze steden en parken wordt verwijderd erg gemist zal worden en nooit vergelijkbaar kan worden vervangen."
Twitter bericht wordt geladen...
Republikeinse Congresleden houden steeds minder zich aan de gedragscode dat je wel de uitspraken van de president kan bekritiseren, maar dat je hem niet rechtstreeks aanvalt. Will Hurd, lid van het Huis van Afgevaardigden, ging het verst: "Maak uw verontschuldigingen. Racisme en vooroordeel en antisemitisme in welke vorm ook zijn onaanvaardbaar, en de leider van de vrije wereld moet daar ondubbelzinnig over zijn."
En over die vrije wereld gesproken: ook Amerika's oudste en beste bondgenoot mengde zich in het koor van afkeuring. "Ik zie geen gelijkwaardigheid tussen fascisten en hun opponenten", zei de Britse premier Theresa May. Dat riep Trump dinsdag allemaal over zichzelf af door een streep te halen door de zorgvuldig opgestelde verklaring die hij maandag had voorgelezen. Daarin stond wat iedereen in Washington wilde horen: dat het vooral de rechtse demonstranten waren die je moest veroordelen. De Ku-Klux-Klanleden met hun puntmutsen, de neonazi's met hun runenschilden en wie er nog maar meer onder de noemer 'alt-right' zijn witte-mannenwoede en rassenhaat kwam botvieren.
Gelijk halen
Beter laat dan nooit, was maandag het oordeel. Want direct na de rellen, waarbij een extreem-rechtse automobilist een vrouw doodreed en negentien mensen verwondde, kon er bij de president alleen een 'er was geweld van vele kanten' vanaf. Zonder noodzaak, anders dan een sterke innerlijke behoefte om zijn gelijk te halen, hield Trump dinsdag een zelfs voor zijn eigen medewerkers onverwachte persconferentie. Op een veroordeling van het geweld liet hij volgen: "Er waren ook prima mensen bij, aan beide kanten."
Het woord 'afzetting' viel voor het eerst ook volop in rechtse media
Voor de eis van rechts, dat een standbeeld van generaal Robert E. Lee moest blijven staan, was volgens Trump trouwens een hoop te zeggen. En daarna sloeg hij ook historici in de VS met stomheid, door te betogen dat anders niet alleen de generaal die de wapens opnam tegen de VS van zijn voetstuk zou moeten worden gehaald, maar ook de vader des vaderlands, George Washington. "Want hij was ook een slavenhouder."
Met zijn geagiteerde verhaal, waar journalisten nauwelijks een vraag tussen konden krijgen, nam Trump afstand van zo'n beetje alles wat je van een president verwacht: een goed doordachte boodschap, historisch besef, een verbindende houding. Maar bracht hij daarmee ook zijn eigen presidentschap in gevaar?
Het woord 'afzetting' viel voor het eerst ook volop in rechtse media. Maar nog niet onder Republikeinse Congresleden. De leider van de Republikeinen in het Huis van Afgevaardigden bekritiseerde Trumps uitspraken nog zonder zijn naam te noemen. "Blank racisme is weerzinwekkend", schreef Paul Ryan. Zijn collega in de Senaat, Mitch McConnell, was al even voorzichtig.
Maar de ontzetting over Trumps stellingname was dermate groot, van links tot rechts, dat er wel geschiedenis is geschreven. Als een gebeurtenis het land in afschuw verenigt, kijkt het naar de president. Amerika zag George W. Bush op de puinhopen van het World Trade Center staan. Het hoorde Barack Obama 'Amazing Grace' aanheffen in een kerk in Charleston. Het zag Donald Trump fascisten in bescherming nemen.
Lees verder over dit onderwerp
Lees ook: Trump blijft flirten met de witte woede