Banken hebben helemaal geen bonussen nodig
Betrokkenheid bij het werken bij de bank maakt een bonus voor medewerkers overbodig, stelt Maurice Oostendorp, directievoorzitter van de Volksbank
Dat de Brexit kansen biedt staat wel vast. Direct is de discussie over de wetgeving variabele beloning weer opgelaaid. VVD, CDA en D66 overwegen de strenge Nederlandse regels voor de variabele beloning (20 procent in plaats van 100 tot 200 procent die in andere EU landen geldt) te versoepelen om bedrijven vanuit London hierheen te halen. Onlangs nog haalde een motie van de PvdA om het huidige Nederlandse beloningsbeleid te behouden, het niet in de Tweede Kamer. Is dat Nederlandse beloningsbeleid zo ingrijpend dat financiële instellingen om die reden Nederland links laten liggen? Of gaat het erom wat we wel en niet wenselijk vinden?
In een 'verkeerde' omgeving hebben bonussen zeker aanleiding gegeven tot verkeerd gedrag. Is op basis daarvan een eenduidige conclusie te trekken over het negatieve effect van variabele beloning? Ik denk het niet. Toch is er ingewikkelde regelgeving gekomen, waarbij vijf functies (risicomanagement, finance, HR, compliance en audit) voortdurend moeten aantonen dat de variabele beloning geen verkeerde prikkels geeft. Duur en doorgeschoten.
Wie een eigen bedrijf begint, is veel risicovoller bezig en mag daar dan ook naar beloond worden
De Volksbank (ASN Bank, BLG Wonen, Regiobank en SNS) is naar ik vermoed de eerste en enige bank onder toezicht van de ECB die voor álle medewerkers de variabele beloning heeft afgeschaft. Sinds eind 2008 gold dit al voor de directie van de bank. Wij hebben nadrukkelijk gekozen voor een eenvoudig retail bankmodel (sparen, betalen, hypotheken). Hoe we de dienstverlening aanbieden, willen we laten bepalen door de keuzes die de Volksbank maakt vanuit de belangen van klanten, medewerkers, maatschappij en de aandeelhouder. Daar hoort voor geen van deze belanghebbenden streven naar winstmaximalisatie bij.
Betrokken en bevlogen
Een vraag die wij regelmatig krijgen is: hoe wordt een medeweker dan gemotiveerd? Het antwoord is voor de hand liggend: door te proberen iedereen die bij de Volksbank werkt betrokken en bevlogen te laten zijn. Een bijdrage leveren aan het invullen van de behoefte van de klanten en de maatschappij is veel zinvoller en bevredigender dan het financiële risico voor de bank vergroten en de winst maximaliseren. Tegelijkertijd in een professionele omgeving zorgen voor een kapitaalkrachtige balans, een laag risicoprofiel en een gezonde winstgevendheid, levert genoeg uitdagingen op.
Daarmee heb ik niet gezegd dat ik principieel tegen variabele beloning ben. Ik vind wel dat het werken bij een grote financiële instelling op persoonlijk vlak weinig risico kent. Wie een eigen bedrijf begint of zijn geld in private equity investeert, is wat dat betreft veel risicovoller bezig en mag dan ook naar dat risico beloond worden. Ik constateer tegelijkertijd dat er ook tussen banken verschillen ontstaan. Daarbij zijn wij niet van mening dat de Volksbank een beter beleid voert. Wij maken andere keuzes, keuzes die goed bij ónze visie op bankieren passen. De klant bepaalt wat hij of zij uiteindelijk beter vindt.
Van te fijnmazige regelgeving word je niet veel wijzer. De intentie om het 'slechte gedrag' te voorkomen moet plaats maken voor het 'goede gedrag' bevorderen door medewerkers een uitdagende omgeving te bieden waarin zij zich volop kunnen ontwikkelen en een duidelijke bijdrage kunnen leveren aan de doelstelling van het bedrijf.
Onze ervaring is dat in die omgeving een variabele beloning onnodig en onwenselijk is. Ik verwacht dat bedrijven de gemaakte keuzes steeds nadrukkelijker gaan toelichten en daar verantwoording over afleggen. Als de politiek op die manier de ruimte biedt, dan kan de discussie over het aanpassen van de wetgeving voor bonussen genuanceerder gevoerd worden dan nu het geval is.