'Nieuwe sancties tegen Moskou versterken de chaos in de wereld'

Als de Russische regering denkt dat de Amerikanen zich op sanctiegebied voorlopig stilhouden, heeft ze het mis. De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Rex Tillerson belooft voor 1 september op gepaste wijze te reageren op het uitzetten van 755 Amerikaanse diplomaten door het Kremlin. De Russische maatregel is een reactie op een sanctiewet waar de Amerikaanse president Trump onlangs zijn handtekening onder zette. Die is bedoeld om de Russen te straffen voor de vermeende inmenging in de Amerikaanse presidentsverkiezingen.

De Russische politicologe Tatjana Stanovaja, verbonden aan het centrum voor politieke technologie in Moskou, waarschuwt voor een overkill aan strafmaatregelen. "Het werkt geopolitieke chaos in de hand."

U stelt dat juist de nieuwe Amerikaanse sancties zeer schadelijk zijn. Waarom?

"De Russische regering heeft geen enkel perspectief meer. Bij de sancties die werden ingesteld vanwege de annexatie van de Krim en de inmenging in Oost-Oekraïne, had het Kremlin nog een keus om het stappenplan van Minsk (een vredesafspraak tussen Frankrijk, Duitsland, Oekraïne en Rusland red.) na te leven. Maar dat maakt na het aannemen van de Amerikaanse sanctiewet, allemaal niets meer uit. Ook al zou Rusland zijn best doen voor vrede in Oekraïne, de strafmaatregelen blijven intact.

"Bovendien lijkt het onwaarschijnlijk dat zolang president Poetin aan de macht is, de Amerikanen de sancties zullen opheffen. Dat gebeurt alleen als het Kremlin zijn complete buitenlandbeleid heroverweegt, en dat lijkt in het huidige politieke klimaat onwaarschijnlijk.

"De nieuwe strafmaatregelen hebben daardoor een sterk anti-Poetin-karakter. Ze zijn erop gericht informatie te verzamelen die belastend is voor de entourage rond de Russische president. Dat leidt er waarschijnlijk toe dat de Russische elite zich nog meer zal afzonderen. In dat licht bezien, sluit ik niet uit dat na de Russische presidentsverkiezingen van volgend jaar, een nieuwe nationalistische stroming zich aandient."

De nieuwe sancties leiden tot chaos in de wereld?

"Het versterkt de chaos. Je ziet nu al dat er veel verzet is tegen de Amerikaanse sancties. Niet alleen in Rusland. Europa, met name Frankrijk en Duitsland, zien hun economische belangen aangetast en zijn tegen. De nieuwe strafmaatregelen werken nog meer polarisatie in de hand. Het komt bovenop de verdeeldheid die er al is, bijvoorbeeld die tussen Rusland en Europa. De uitbreiding van de Navo richting het oosten van Europa blijft voor Rusland een heel gevoelig thema.

"Nieuwe sancties maken de relaties nog onvoorspelbaarder en zullen Rusland richting een isolement duwen. Dat kan gevolgen hebben op allerlei vlakken, denk aan energiezekerheid (Europa is sterk afhankelijk van Russisch gas, red.). Het Kremlin zal opportunistischer gaan handelen en in de toekomst nog vaker steun verlenen aan politieke partijen in Europa die niet binnen de gevestigde orde vallen."

Wat wordt de volgende stap van Rusland? Komen er nog meer sancties tegen de VS?

"Ik geloof dat het Kremlin voorlopig geen extra strafmaatregelen invoert, afgezien van de diplomaten die het uitzet. Dat gezegd hebbende, bereidt Rusland zich voor op een institutionele confrontatie met het Westen. Ik verwacht dat het leger en de inlichtingendiensten een nog grotere invloed krijgen op het beleid van de komende jaren. Rusland zal zich nog minder aantrekken van het internationale recht, zeker na annexatie van de Krim en de nieuwe Amerikaanse sanctiewet. Rode lijnen vervagen. In deze context zijn democratische hervormingen in Rusland heel ver weg, en dat zal onder een eventuele opvolger van Poetin niet snel veranderen."

Lees ook: Sancties en nog meer sancties tegen Rusland
Lees ook: Amerikaanse Rusland-sancties doen Europa pijn
Lees ook: Trump tekent nieuwe sancties tegen Rusland - onder protest