Bedrijfsloods Chickfriend in Lunteren. © AD/Ton Voermans

NVWA wist eind 2016 van fipronil maar vond ingrijpen niet noodzakelijk

UpdateDe NVWA was in november al op de hoogte van gebruik van fipronil bij leghennen. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit vond het toen ingrijpen 'niet noodzakelijk'. Dat gebeurde pas nadat een tweede tip was binnengekomen.

Navin Bhagwat & Ton Voermans 09-08-17, 11:46 Laatste update: 09-08-17, 19:13

De Belgische minister van Landbouw Denis Ducarme heeft dat vandaag bekend gemaakt bij een hoorzitting van de kamercommissie voor landbouw. De Belgische minister van Landbouw Denis Ducarme schuift daarmee een groot deel van de verantwoordelijkheid voor de fipronilcrisis in zijn land naar Nederland. ,,Nederland heeft te lang gewacht met informatie doorspelen aan ons land’’, zei hij vanochtend tegen een Belgische Kamercommissie.

De NVWA erkent dat in november 2016 een tip binnenkwam over stallen die werden schoongemaakt met fipronil. Volgens topman Rob van Lint was er toen 'geen enkele aanwijzing dat fipronil ook in eieren zou kunnen zitten'. Hij stelt dat er 'geen enkele aanwijzing was voor gevaar voor de volksgezondheid'. Er werden niet direct monsters van eieren genomen omdat er geen vermoedens waren dat het bestrijdingsmiddel daar ook in zou zitten.

Eierboeren reageren onthutst. ,,We hadden heel veel ellende kunnen voorkomen als we al in november hadden kunnen laten onderzoeken of fipronil in eieren zit'', zegt pluimveehouder en LTO-voorman Eric Hubers.

De Belgische landbouwminister Ducarme stelt dat Nederland veel te laks was met het delen van informatie over de gifeieren. © BELGA

Vanmiddag dook een document van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit op waarin de minister van volksgezondheid Schippers en staatssecretaris Van Dam werd verteld dat er in november een tip was binnengekomen over gebruik van fipronil. Er was geen reden voor paniek. Maar Chickfriend, het bedrijf uit Barneveld dat verantwoordelijk wordt gehouden voor het gifschandaal, werd nauwlettend in de gaten gehouden.

De informatie werd niet gedeeld met andere landen. ,,Zoiets is toch niet mogelijk? Nederland is de grootste exporteur van eieren ter wereld'', stelt Ducarme. Volgens de Belg was de crisis niet zo groot geworden als de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit eerder alarm had geslagen.

Klantenlijst

Het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV, de Belgische NVWA) heeft volgens Ducarme op 19 juni om de klantenlijst gevraagd van het Nederlandse bedrijf ChickFriend dat kippenstallen schoonmaakte met een bestrijdingsmiddel waarin fipronil zat. Die kwam op 20 juli. Die dag heeft België de besmetting bij de Europese Commissie gemeld.

De NVWA kreeg op 20 juni een nieuwe melding dat Chickfriend gevaarlijke stoffen gebruikte bij de bestrijding van bloedluis bij kippen. Toen de NVWA uiteindelijk op 7 juli ingreep bij Chickfriend werden daar verboden bestrijdingsmiddelen aangetroffen. En ook 2 ton middelen waar het bedrijf geen vergunning voor had.

,,We hebben dus een maand verloren om te kunnen testen", zei Ducarme. ,,En dat is een probleem.'' Lidstaten zijn verplicht onmiddellijk het Europese waarschuwingssysteem RRASF in te schakelen als ze weet hebben van besmettingen in voedingswaren die de volksgezondheid mogelijk bedreigen.

Onderzoek

Zowel in Nederland als België lopen gerechtelijke onderzoeken naar de bedrijven die bij het gifschandaal betrokken zouden zijn. Naast ChickFriend is dat het Vlaamse Poultry-Vision dat de gifstof geleverd zou hebben.

De Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI) hoorde pas op 22 juli voor het eerst van de kwestie van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), laat een woordvoerster weten. De ministeries van Economische Zaken en Volksgezondheid willen niet reageren en verwijzen naar de NVWA.