Italië helpt Libische kustwacht bij bestrijding mensensmokkel

Italië voert de druk op om de stroom van vluchtelingen en migranten te verminderen. Er werd niet alleen een gedragscode opgesteld voor ngo’s, maar vandaag heeft het parlement in Rome ook beslist om marineschepen naar de Libische kust te sturen om de Libische kustwacht te helpen. Dat gebeurt op vraag van één van de drie Libische regeringen, degene die door de Verenigde Naties erkend wordt, en die in de hoofdstad Tripoli zetelt. De Italiaanse schepen zullen moeten helpen om de mensensmokkel tegen te gaan. Wat ze precies zullen doen is nog niet duidelijk.

Het is voor het eerst dat Europese schepen in Libische territoriale wateren zouden kunnen opereren. Grote vraag is wat er zal gebeuren met de vluchtelingen en migranten die ze daar eventueel zullen redden. De Italiaanse militaire schepen zullen buiten de Libische reddingszone moeten opereren, en dus in principe niet deelnemen aan reddingsoperaties. Maar als dat noodzakelijk is om mensenlevens te redden, zullen ze wel moeten ingrijpen, want dat is wettelijk verplicht. In dat geval zouden ze de drenkelingen niet naar Libië mogen brengen, omdat dat ingaat tegen internationale mensenrechtenverdragen. Wat ze dan wel zullen doen, is onduidelijk. Zullen ze die moeten overdragen aan de Libische kustwacht, die in Libische wateren bevoegd is? En zullen vluchtelingen en migranten op die manier dan toch teruggestuurd worden naar Libië? Mensenrechtenorganisatie Amnesty International reageerde al bijzonder verontrust op het plan. Uit rapporten blijkt immers dat migranten en vluchtelingen verre van veilig zijn in Libische detentiecentra.

Het schip wordt ingezet om migranten en vluchtelingen te redden op de Middellandse Zee. Italië heeft daarover een gedragscode uitgevaardigd. Wie zich niet houdt aan die code, mag mogelijk geen vluchtelingen en migranten meer afzetten in Italiaanse havens. Slechts drie ngo’s hebben tot nu toe de code ondertekend. Zes anderen weigerden. Gisteren bleek dat Artsen zonder Grenzen voorlopig niet wil tekenen. Ook Jugend Rettet heeft de code niet ondertekend.

Het schip van Jugend Rettet is vannacht met zes motorboten van de Italiaanse kustwacht tegengehouden en begeleid naar de haven van Lampedusa. Ook in de haven was veel politie aanwezig. Het schip is er uitgebreid gecontroleerd, de commandant van het schip is meer dan twee uur lang ondervraagd. Twee Syrische vluchtelingen zijn van boord gehaald en naar het opvangcentrum op het eiland gebracht. Of er nog meer migranten en vluchtelingen aan boord waren, is niet duidelijk.

Volgens Italiaanse media is de controle gevraagd door het gerecht van Trapani, in het westen van Sicilië. Dat onderzoekt of een aantal ngo’s de mensensmokkelaars in Libië een handje toesteken, door bijvoorbeeld hun positie door te geven zodat de smokkelaars hun menselijke waar rechtstreeks naar de reddingsschepen kunnen sturen. Ook in de gedragscode is voorzien dat ngo's op geen enkele manier mensensmokkelaars mogen helpen. Het schip van de Duitse NGO Jugend Rettet is intussen uit voorzorg aan de ketting gelegd, voor verder onderzoek. Niemand van de bemanning is gearresteerd.