De geestelijke verzorging komt er nog steeds bekaaid vanaf
Het afgelopen jaar was er veel discussie over de kwaliteit van de ouderenzorg. Het is goed dat de politiek gehoor lijkt te geven aan de breed gedragen oproep om meer te investeren. Het is alleen de vraag of de maatregelen die de overheid nu voorstelt, wel de echte veranderingen teweegbrengen die zo hard nodig zijn.
Deze maand werd bekend dat verpleeghuizen er vanaf 2018 elk jaar 435 miljoen euro structureel bij krijgen voor meer personeel. Die investering levert 7000 extra voltijdsbanen in de zorg op. Dat lijkt goed nieuws, maar is het niet. Als het geld wordt uitgegeven met de visie van de afgelopen jaren, dan verdwijnt het naar strikt medische zorg. Dan zijn de risico's weer afgedekt, de protocollen afgevinkt en zit iedereen straks veilig in zijn kamer. Maar wordt daarmee de roep om meer menselijke maat recht gedaan?
Eerder dit jaar trok het kabinet 100 miljoen euro extra uit voor verpleeghuizen met hoge nood. De aanleiding was een Kamerbreed gesteunde motie die het kabinet vroeg het manifest 'Scherp op ouderenzorg' van Hugo Borst en Carin Gaemers te omarmen. Sindsdien zijn allerlei nieuwe oproepen gelanceerd, waardoor onscherp zou kunnen worden waar de roep om 'goede zorg' in eerste aanleg over ging. Over de focus was Gaemers, onlangs nog ook in Trouw, helder. Volgens haar is het 'hoog tijd om de barricaden op te gaan voor goede geestelijke verzorging binnen alle instellingen voor langdurige zorg'.
Zorgwekkend
En toch komt de geestelijke verzorging er nog steeds bekaaid vanaf. Staatssecretaris Martin van Rijn concludeerde in 2016 zelf al dat het inschakelen van geestelijk verzorgers in de praktijk onvoldoende van de grond komt. Dat is niet alleen jammer, dat is uiterst zorgwekkend. Deze vorm van zorg is er specifiek om de menselijke maat te bewaken. Geestelijk verzorgers zijn geschoold om te waken over het totale welzijn van een persoon. Voor alledaagse zingeving en mogelijkheden, net als voor levensvragen rondom pijn, afhankelijkheid en afscheid. Daar heeft zelfs de meest zorgvuldige medische zorg geen antwoord op.
Waarom niet een beroep doen op mensen zonder zorgdiploma die nu soms werkloos thuiszitten?
Aandacht voor deze onderwerpen mag geen sluitpost zijn en hoort bij de kern van goede zorg. Ouderen zijn immers niet in de eerste plaats zorgbehoeftige patiënten, maar mensen met waarden, wensen en levensvragen die ertoe doen.
Met een pleidooi voor immateriële zorg wordt niets afgedaan aan het werk van andere zorgverleners. Geestelijk verzorgers blijken ook van waarde voor vrijwilligers, familie én ander zorgpersoneel. Zij worstelen allemaal met de vraag hoe ze een gesprek over levensvragen goed kunnen aangaan en combineren met hun zorgtaken.
Innovatief denken
We moeten out of the box durven denken, innovatief. Bijvoorbeeld ook over een diverser personeelsaanbod, nodig om goede zorg te leveren. Waarom krijgen instellingen niet méér vrijheid om een beroep te doen op mensen zonder zorgdiploma, met een andere achtergrond. Ze zitten nu soms ongewild werkloos thuis, terwijl ze vaak over aantoonbare vaardigheden beschikken om het alledaagse welzijn van ouderen te vergroten? Een goede daginvulling gaat om simpele maar wezenlijke dingen: een goed gesprek, een wandeling maken en samen eten koken. Blijven we hangen aan doorgeslagen uniformiteit en efficiëntienormen, dan toont de rel in een Groningse serviceflat alvast wat de pot schaft. Een aantal bewoners kreeg een rechtszaak aan de broek omdat ze uit onvrede met het eten elders een maaltijd bestelden.
Maak, nu er geld is, keuzes. Geef immateriële verzorging en de menselijke maat de plek die zij verdienen.
Lees ook: De verpleeghuiszorg moet je niet beperken tot bed, bad en brood.
Lees ook: Op z'n Rotterdams strijden voor betere verpleeghuizen.