'Mijlpaal' voor Tunesische vrouwenrechten: alle vormen van geweld tegen vrouwen verboden
Een nieuwe stap voorwaarts voor de vrouwen in Tunesië. Nergens in de Arabische wereld zijn hun rechten zo sterk in de wet verankerd als hier, en sinds woensdag is die voorsprong verder vergroot. Het Tunesische parlement heeft een wet aangenomen die op vergaande wijze alle vormen van geweld tegen vrouwen verbiedt.
Mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) spreekt van een 'mijlpaal' voor de vrouwenrechten. 'Dit is een emotioneel moment, we zijn erg trots', zei minister van Vrouwenzaken Neziha Labidi. Ze repte van een 'historisch project'. Niet alleen fysiek geweld wordt strenger bestraft, ook alle daden van 'morele, seksuele, psychologische en economische agressie' tegen vrouwen zijn voortaan strafbaar.
Tunesische vrouwengroepen hebben jarenlang geijverd voor een dergelijke wet. Aanvankelijk lag de nadruk op bestrijding van huiselijk geweld, maar gaandeweg werd de tekst verbreed tot allerlei vormen van achterstelling of uitsluiting die vrouwen hun 'vrijheden en mensenrechten op basis van gelijkheid' ontnemen.
Ook economische discriminatie valt onder de wettelijke paraplu van bescherming tegen geweld. Werkgevers die vrouwen minder betalen dan mannen worden beboet. Strafbaar is 'elke daad of nalatigheid die vrouwen berooft van inkomen', alsook pogingen vrouwen te verbieden (of te verplichten) te werken.
De wet heeft stringente bepalingen over seksuele intimidatie en het lastigvallen van vrouwen op straat. Een jaar gevangenisstraf wacht degene die vrouwen in het openbaar 'lastigvalt op verbale of niet-verbale wijze, of door beledigende opmerkingen'.
Werkgevers die vrouwen minder betalen dan mannen worden beboet
Waarschuwing voor vage termen
Artikel 19, een internationale organisatie voor de vrijheid van meningsuiting, heeft gewaarschuwd voor de 'vage termen' van de betreffende clausule. Teksten als 'elke daad die de waardigheid van vrouwen kan ondermijnen' kunnen de autoriteiten een vrijbrief geven voor misbruik ten koste van de vrije meningsuiting.
Op sociale media in Tunesië werden volgens Al Monitor de afgelopen weken sarcastische grappen gemaakt over waartoe het verbod op verbaal lastigvallen kan leiden. Volgens sommigen kan een man die op straat een vrouw toelacht al in de cel belanden.
HRW juicht het toe dat vrouwen straks bij de overheid ook zonder strafklacht kunnen aankloppen voor maatregelen tegen mannen die hen belagen. Mannen kunnen een gebiedsverbod krijgen of een verbod om contact met het slachtoffer op te nemen.
Tegelijk met het aannemen van de wet werd een omstreden wet ingetrokken die verkrachters de mogelijkheid biedt hun straf te ontlopen door met hun slachtoffer te trouwen.
Het wetsontwerp werd door de volksvertegenwoordiging met algemene stemmen aangenomen. De islamitische partij Ennahda behoorde tot de meest fervente voorstanders van de wet. 'We zien geen tegenstelling tussen de islam en het beschermen van vrouwenrechten', zei afgevaardigde Mehrezia Labidi eerder tegen The Guardian. Het gematigde Ennahda is lid van de regeringscoalitie en noemt zichzelf niet langer islamistisch maar 'moslim-democratisch'.
Een omstreden wet waardoor verkrachters hun straf kunnen ontlopen door met hun slachtoffer te trouwen, werd ingetrokken
Restanten van ongelijkheid
Vrouwenrechten zijn de nationale trots van Tunesië. Al meteen na de onafhankelijkheid kreeg het land een voor die tijd zeer progressieve familiewetgeving. In de jaren negentig volgde onder druk van de vrouwenbeweging een nieuwe ronde van hervormingen. De volksopstand van 2011 resulteerde in verdere vooruitgang. De nieuwe grondwet, aangenomen in 2014, garandeert gelijkheid voor man en vrouw.
Alleen de familiewet bevat enkele restanten van ongelijkheid. De man is nog altijd het hoofd van het gezin en dochters krijgen bij een erfenis de helft van waar hun broers recht op hebben.
Ondanks alle progressieve wetgeving komt geweld tegen vrouwen in Tunesië op grote schaal voor. Volgens onderzoek krijgt bijna de helft van de vrouwen te maken met huiselijk geweld. Driekwart van de vrouwen zegt seksueel te zijn lastiggevallen - of erger - in het openbaar.