Gerard van As adviseert Thierry Baudet: Jij moet heel die PVV overnemen

‘Ik heb achteraf spijt van hoe ik in 2006 de fractie van de Lijst Pim Fortuyn heb verlaten. In een opwelling, omdat ik het zat was, ben ik uit de Kamer gestapt. Nu zeg ik: ik had liever de rit uitgezeten. Maar op dat moment overheerste bij mij het idee van: ‘Zo kan ik niet meer werken’. Het begon dat jaar in augustus – ik was fractievoorzitter. Ik was koud van vakantie terug, begonnen ze te zeggen: ‘Wil je je fractievoorzitterschap niet teruggeven?’

“De LPF-fractie was toen niet op orde. Na de vervroegde verkiezingen in 2003 waren er acht zetels over van de 26 van het jaar ervoor. Eerst was Mat Herben fractievoorzitter, maar die raakte opgebrand. Ik zei: ‘Laat Joost Eerdmans het dan doen’, maar die wilde niet. Hilbrand Nawijn ook niet. Toen zei Rob Hessing, de LPF-man in de Eerste Kamer: ‘Jij moet het doen’. Toen was ik opeens fractieleider. Ik heb dat twee jaar gedaan. Dat ging erg goed.

“Tenminste, ik had goed contact met de andere fractievoorzitters en de premier. Ik kon goed opschieten met Wouter Bos van de PvdA, met Maxime Verhagen en Jan-Peter Balkenende van het CDA. Femke Halsema van GroenLinks vroeg mij weleens: ‘Gerard, wat vind jij daar en daar van?’ Alleen met minister Pechtold werd ik geen vrienden.

“Ik heb goede herinneringen aan mijn Kamerperiode. Er was bijvoorbeeld een moment dat Wouter Bos vol vuur stond uit te leggen dat het zo erg was voor mensen zonder inkomen dat zij zoveel belasting moesten betalen. Ik stapte naar voren en ik vroeg hem: ‘Hoe kan iemand die niks verdient nou belasting betalen?’ Hij was flabbergasted. En ook in de commissie wonen had ik goede contacten. We hadden spielerei met elkaar.

“Bij mij is het vaak zo dat ik vervelende dingen sneller vergeet dan leuke. In mijn herinnering blijven de leuke dingen. Voor de clashes moet ik echt dieper in mijn geheugen graven. Ik denk nog weleens: ‘Hoe kan dat nou, dat dat zo gelopen is?’ Maar wrok heb ik niet. Ik ben niet rancuneus.

“Ik weet nog wel: in mijn fractie was de sfeer niet altijd even leuk. Eerst stapte Hilbrand Nawijn eruit. Toen bleek Margot Kraneveldt wel heel erg bevriend met PvdA-Kamerlid Mariëtte Hamer, dat ze al die tijd een soort spion leek te zijn geweest. En Joost Eerdmans hield zich niet altijd aan fractieafspraken – die zat vaak te sms’en met Geert Wilders en overwoog naar de PVV over te stappen. Achteraf gezien dacht ik toen aan de jaren negentig, toen ik op een oneerlijke manier ben bejegend en als VVD-wethouder ben opgestapt. En datzelfde heb ik als Kamerlid ook gedaan. Ik dacht toen dus opnieuw: ‘De groeten, ik kap ermee’.

“Want ik had van vóór mijn Kamertijd nog een vastgoedbedrijf, ik had zelfs nog klanten die ik kwijt dreigde te raken. Ik dacht: ‘Ik ga gewoon weer met mijn bedrijf verder’. Maar ik twijfelde toch. Toen hebben ze me nog even de Groep-Van As genoemd en een paar dagen later sloot ik me aan bij Nawijn. Het verhaal werd later dat ik na ruzie met hem de Kamer verliet, maar wij hadden geen ruzie. Na een dikke maand ben ik toch maar helemaal opgestapt en heb ik mijn Kamerzetel teruggegeven aan de LPF.

“Ik ben eigenlijk tegen afsplitsingen. Als je het me nu vraagt, dan zeg ik: er moet een kiesdrempel worden ingevoerd. Het wordt zo goed als onmogelijk om een regering te vormen, met al die kleine partijen. En straks worden de regeringspartijen weer allemaal afgestraft. Want daar kun je op rekenen. D66 heeft er ervaring mee.

“Ik ben inmiddels een doorgewinterd politicus. De basis werd bij mij thuis gelegd, waar veel over politiek en geloof werd gediscussieerd. Mijn vader zei altijd: ‘God helpt de mens die zichzelf helpt’. Dat was de filosofie bij ons thuis. Hij bedoelde dat je je eigen broek moest ophouden. We waren in de christelijke politiek groot gebracht. Mijn broer, die ook de politiek in ging, is lang voor het CDA burgemeester geweest.

Tekst gaat verder onder de afbeelding

“Ik koos anders. In die tijd ontstond het CDA uit een fusie. Je lacht er nu om, maar ik had er niets mee. Ik koos voor de VVD, Wiegel was mijn man. Dat kwam ook door mijn toenmalige schoonvader, een Amerikaanse hoogleraar. Hij overtuigde me ervan dat politiek en geloof gescheiden moesten zijn. Je hebt allemaal wel een geweten over bepaalde dingen, maar dat staat los van je politieke opvattingen.

“Voor mij is bijvoorbeeld abortus een moeilijk punt, sinds ik geholpen heb mijn zoon ter wereld te brengen omdat de verloskundige te laat was. Sindsdien denk ik: abortus, in principe niet. Of misschien bij een verkrachting of medische noodzaak. Maar die dingen moet je niet mengen met politiek. Dat loopt dwars door alle opvattingen.

Kinnesinne

“Ik kwam namens de VVD in de gemeenteraad van Alphen, in de vroege jaren tachtig en ben bijna elf jaar wethouder geweest. Tot het CDA me betichtte van deloyaliteit. Achteraf zeg ik: het was kinnesinne. Ik had als wethouder mijn zaakjes altijd goed op orde, kende mijn dossiers van haver tot gort. Dat konden ze niet hebben. Achteraf heeft professor Dercksen van de universiteit Leiden er nog weleens onderzoek naar gedaan. Die zei: die kwestie met Van As in Alphen, dat was niet eerlijk. Dat was voor mij het moment om de politiek vaarwel te zeggen. Ik was wel lid van de VVD, maar geen volksvertegenwoordiger. Dijkstal, de man die toen VVD-leider werd, vond ik een slapjanus. Ik bleef slapend lid tot ik – het is dan al in het nieuwe millennium – een keer Pim Fortuyn op televisie zag. Die man had het begrepen. Toen hij zijn eigen partij begon, vroeg een gezamenlijke kennis mij of ik kon helpen. Ik wilde bijdragen aan de partijorganisatie. Maar Pim had me daar niet voor nodig, hij zocht juist mensen met politieke ervaring, voor op de kandidatenlijst. Ik vroeg nog om een lage plaats, dus ik kreeg plek 23. Onverkiesbaar, dacht ik. Maar toen werd Pim vermoord en kreeg de LPF een paar weken later 26 zetels. Toen werd ik Kamerlid.

“Ik heb weinig op met de politieke spelletjes in de Tweede Kamer. Mijn ervaring is dat alles van de oppositie wordt weggestemd, ook al is de inhoud prima – no way dat je het erdoor krijgt. Dus je probeert een creatieve en constructieve inbreng te leveren, maar omdat je niet in de coalitie zit, krijg je geen gehoor. Dat is natuurlijk waanzin.

“Dat is op gemeentelijk niveau veel beter, vind ik. Trouwens, het opereren als bestuurder is al veel beter. Ik ben nu wethouder namens de grootste lokale partij hier, Nieuw Elan. We kunnen veel voor elkaar krijgen. Ik doe alles vanuit de traditie van Fortuyn, ik werk vanuit de menselijke maat. Als Nieuw Elan proberen we wat we beloven ook echt te doen. Nu trek ik grote projecten: het stadshart, de stationsomgeving. De burgers zijn enthousiast. Dat geeft energie. Ik sta fluitend op en ik ga fluitend in de namiddag weer naar huis, ook al ben ik natuurlijk al wat ouder. Het is voor mij een missie die ik wil afmaken.

“In de landelijke politiek is Thierry Baudet de enige die de erfenis van Pim Fortuyn voortzet. Maar hij is nog jong, hij vergaloppeert zich snel. Het is een heel intelligent mens. Ik heb tegen hem gezegd: ‘Joh, hou je nou in de Kamer de eerste tijd een beetje gedeisd. Je kunt je beter het eerste jaar goed oriënteren daar, dan weet je hoe de hazen lopen. En breng je iets naar buiten, dan moet je er honderd procent achter staan. Het moet goed landen, ook in de media. Als NRC en de Volkskrant zeggen dat je vrouwonvriendelijk bent, dan moet je je goed realiseren dat de helft van de kiezers vrouw is.’

“Ik zeg tegen hem: ‘Jij moet heel die PVV over gaan nemen. Geert is geblokkeerd, maar jij nog niet. Jij kunt als je je constructief opstelt ten opzichte van de gevestigde partijen een goed Fortuynistisch beleid gaan voeren in een regering.’ Baudet kan zo de nieuwe Fortuyn worden.

“Aan mij heeft Baudet ook gevraagd om samen te werken, maar onze partij wil het nog even bezien. Wij zijn een lokale partij en willen niet nu al worden geassocieerd met een landelijke partij. Nieuw Elan gaat voor het oplossen van de problemen hier. Ik ga me nu niet verbinden aan een landelijke partij. Misschien later.

“Zeker voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 is de tijd gewoon te kort, dan ga je te hard door de bocht. Als ik iets heb geleerd in al die jaren, is dat te snel – ook met politiek – altijd tot de ondergang leidt. De basis moet goed zijn. Als het fundament niet sterk is, dan dondert de kar om.”

Lees ook: Er is veel domheid voor nodig om jezelf zo te bewieroken als Thierry Baudet