Opinie: Hoog tijd om kruidengeneeskunde uit het verdomhoekje te halen
Goed onderzoek naar kruidengeneesmiddelen verbetert de gezondheidszorg voor de gebruikers ervan.
Toen mijn 60-jarige vader terugkwam van een vakantie in Ghana en zijn tassen uitpakte, haalde hij vol trots een plastic waterfles gevuld met een troebele groene vloeistof tevoorschijn. Hij gaf de zorgvuldig afgeplakte fles aan mijn broertje, die atleet is. De drank was op verzoek van mijn vader gemaakt om de prestaties van mijn broertje te verbeteren. De groene troebele vloeistof bestond uit kruiden en was door een kruidendokter bereid - naar een volgens hem speciaal recept. Vol verwondering luisterde ik naar mijn vader, maar ik was vooral benieuwd naar de reactie van mijn broertje.
Die keek met grote, sceptische ogen naar de fles en weigerde om ook maar één slok te nemen. Er was immers nergens een etiket met bestanddelen te bekennen. Ook mijn vader kon hem niet vertellen waaruit het drankje bestond, maar hij wist wél dat het werkte. De belofte dat elke atleet na een aantal slokken beter zou presteren, was voor hem voldoende om het te mee te nemen voor zijn zoon.
Innerlijke tweestrijd
Dit voorbeeld illustreert de kloof tussen de oude generatie Ghanezen en the new gens (oftewel de in Nederland geboren Ghanezen): waar de eersten heilig geloven in kruidengenezing, zijn de new gens daar erg sceptisch over. Een kloof die bovendien niet te overbruggen is, omdat er nauwelijks onderzoek wordt gedaan naar de effecten van kruidengenezing.
Een problematische kloof bovendien. Van de 25 duizend Ghanezen in Nederland staat het merendeel namelijk voor het dilemma: which way to go? De tijd is nu aangebroken om dit dilemma de wereld uit te helpen. Uit persoonlijke ervaring heb ik meegemaakt dat de therapietrouw van duizenden Ghanese patiënten sterk wordt beïnvloed door die innerlijke tweestrijd.
Uit het Helius-onderzoek (2015) waaraan 2.500 Ghanese patiënten deelnamen, bleek dat chronische ziektebeelden als hoge bloeddruk en diabetes vaker voorkomen bij Ghanezen. Het is dus essentieel om het ziekteverloop bij Ghanezen te vertragen door middel van de juiste voorlichting en informatieverlening. Dit is de enige manier waarop er bewustwording rond het gebruik van kruidengeneesmiddelen tot stand kan worden gebracht, zodat patiënten de juiste voorlichting ontvangen.
Het is essentieel om het ziekteverloop bij Ghanezen te vertragen door middel van de juiste voorlichting en informatieverlening
Alternatieve tak
Als student farmacie besloot ik daarom vol goede moed voor mijn scriptie onderzoek te doen naar kruidengeneesmiddelengebruik onder inheemse Ghanezen. Tot mijn grote verbazing zijn de telefoontjes die ik pleegde naar de afdeling fytotherapie van de universiteit tot op heden onbeantwoord gebleven. De enige reactie die ik per mail ontving, was de volgende: 'Fytotherapie, het vak dat zich buigt over genezing met kruidengeneesmiddelen, is geen onderdeel meer van de farmaceutische faculteit.'
De boodschap was duidelijk: kruidengenezing wordt beschouwd als een alternatieve tak, waar slechts één begeleider voor beschikbaar is gesteld vanuit de universiteit. Het lijkt erop dat kruidengenezing in de doofpot is gestopt en dat er niet meer naar wordt omgekeken.
En dat terwijl de meeste bestaande geneesmiddelen uit kruiden en planten zijn gecreëerd.
Het lijkt erop dat kruidengenezing in de doofpot is gestopt en dat er niet meer naar wordt omgekeken
Hoe ironisch! Van een universiteit zou je toch een heel andere houding verwachten? Kruidengenezing stigmatiseren is allesbehalve wetenschappelijk. In de wetenschap staat kritisch nadenken centraal. Dat houdt in dat wij ruimdenkend genoeg moeten zijn om een kwestie zonder vooroordelen op tafel te leggen voor onderzoek. Vanuit dat perspectief pleit ik ervoor om met onderzoekers, artsen en apothekers met een kritisch oog naar kruidengeneesmiddelen te kijken. Alleen dan kunnen wij genoeg kennis opdoen om de patiënt van volledige informatie voorzien.
Als jonge onderzoeker wil ik de discussie starten en leiden. Ik wil de dubbele moraal de wereld uit helpen, omdat ik weet dat het een immense bijdrage kan leveren aan het medicijngebruik van Ghanese patiënten in Nederland. Daarom ben ik onlangs naar Ghana vertrokken met een missie: literatuuronderzoek doen naar de kruidengeneesmiddelen die worden gebruikt bij de behandeling van de meestvoorkomende chronische ziekten onder Ghanezen, namelijk: diabetes en hoge bloeddruk.
Fatsoenlijk onderzoek doen
Deze discussie houdt niet alleen Ghanezen bezig, heel Afrika kampt met deze tweestrijd. Daarom zal ik ook het zesde African Pharmaceutical Symposium in Kumasi bijwonen.
Het is hoog tijd kruidengeneeskunde uit het verdomhoekje te halen, fatsoenlijk onderzoek te doen naar het gebruik van kruidengeneesmiddelen en de kennis die hieruit voortkomt te delen. Met alle fanaten van kruidengeneesmiddelen, artsen, apothekers en Ghanese patiënten, in de hoop op betere therapietrouw, meer begrip en betere gezondheidszorg voor de patiënt. Dat is immers waarom het uiteindelijk draait.
Gifty Amokwandoh studeert farmacie aan de Universiteit Utrecht.
Aanvullingen en verbeteringen: In een eerdere versie van dit artikel stond dat er 250 duizend Ghanezen in Nederland woonde. Dat moest zijn: 25 duizend.