27-jarige Judith laat Afrikanen veilig koken

Het idee ontstond toen haar vader Stephen voor Philips een fabriek moest neerzetten in Lesotho, Afrika. ,,Boven elk dorp zagen we 's avonds enorme rookwalmen", vertelt Walker met het licht Engelse accent dat een in het buitenland doorgebrachte jeugd verraadt. ,,Dat kan onmogelijk goed zijn, dachten we toen al."

Wat heet niet goed: volgens schattingen van de WHO koken ruim 2 miljard mensen in onder meer Afrika en Azië op open vuur, vaak met behulp van vervuilende brandstoffen als petroleum of paraffine. Het dagelijks rook inademen - ,,vergelijk het met het roken van twee pakjes per dag" - zorgt jaarlijks voor 4,3 miljoen doden. En in dat cijfer zijn de talloze ongelukken door het koken op benzine niet meegenomen. Walker wijst op de brand in een Syrisch vluchtelingenkamp twee weken terug, met een dode en diverse gewonden als gevolg. ,,En dat is slechts een klein voorbeeld."

Met Clean African Energy moeten zulke ongelukken tot het verleden behoren. Het bedrijfje werd in 2011 opgericht door haar vader en broer Ruben. Judith, die toen nog studeerde, sloot zich later aan. Ook moeder Alice en andere broer Daniel participeren.

Resultaat van alle familie-inspanningen is de ACE1, een door zonnestroom aangedreven kooktoestel dat inmiddels al in ruim 20.000 huisjes in onder meer Lesotho, Malawi, Cambodja en Paraguay zijn werk doet. Een eerdere versie staat in nog eens zoveel woningen.

Walker legt uit dat het een door zonnestroom aangedreven ventilator bevat die de houtsnippers, maïskolven en andere biomassa van voldoende zuurstof voorziet. De keramische binnenwand zorgt bovendien voor een temperatuur van liefst 1.000 graden. ,,Het hout wordt daardoor zeer efficiënt verbrand, er komt geen schadelijke rook meer vrij."

Maar dat is niet alles. De ACE1 bevat een usb-poort waarmee een mobieltje kan worden opgeladen. Verder valt er een ledlamp op aan te sluiten. ,,Op een volle accu werkt de ovenventilator 25 uur, terwijl de lamp twee nachten verlichting biedt."

Hoewel Walker het familiebedrijf samen met haar broer vanuit Amsterdam leidt - 'Het klimaat voor start-ups is prima hier' - bevindt het kloppende hart zich in Lesotho waar zo'n zestig medewerkers de kooktoestellen fabriceren. Want ook het werk verschaffen aan de lokale bevolking is onderdeel van de filosofie van African Clean Energy.

De kostprijs van het apparaat bedraagt zo'n 100 euro, die kopers in maandelijkse termijnen van 8 à 9 euro voldoen. ,,In Lesotho is een gemiddeld gezin 23 dollar per maand kwijt aan energie. Een flink deel daarvan gaat naar kaarsen en stroom om de mobiel op te laden. Dat geld verdient zich dus in enkele maanden terug."

Het aankoopbedrag komt Walker regelmatig op kritiek te staan. ,,Hoe durf je ruim 100 dollar te rekenen aan de allerarmsten, horen we dan." Ze weerlegt de verwijten. ,,Het probleem is dat arme mensen altijd alleen als zielenpieten en nooit als klant worden beschouwd. Het getuigt van respect om dat wél te doen. Meestal wordt deze groep compleet genegeerd."

Ze beklemtoont dat de ACE1 een stukje hightech betreft. ,,Maar wij hebben een manier gevonden om het toch beschikbaar te maken. En het werkt twee kanten op, want doordat zij écht klant zijn, mogen mensen van ons ook verwachten dat we het repareren als er een defect is."

Uiteindelijk fungeert het kooktoestel als een katalysator, zegt Walker. ,,Het is héél duur om arm te zijn, mensen zijn de hele dag bezig met het vervullen van de eerste levensbehoeften. Ze verspillen daardoor veel geld. Dankzij ons hebben gezinnen nu licht en kunnen kinderen 's avonds studeren. Met een opgeladen mobiel is het mogelijk hun eigen handeltje te beginnen."