Welke boodschap de kiezers wilden geven, zijn de onderhandelaars al vergeten
Enkele weken vóór de laatste Kamerverkiezingen schreef ik dat stemmen een ‘illusoir gebaar’ is dat de kiezer het gevoel geeft aan de knoppen te zitten.
Ik was op 15 maart er niet echt van overtuigd dat die dag ‘een feest van de democratie’ zou worden en voorzag een uiterst irritante formatie tussen gekrenkte ego’s door eigen partijbelang gedreven. Ter vergelijking: op 7 mei werd Macron tot president van Frankrijk gekozen en op 17 mei werd de coalitieregering van zijn premier geïnstalleerd. De Franse formatie duurde tien dagen.
In Nederland zijn we nu, 100 en nog wat dagen na de verkiezingen, in de fase ‘vrijetijdskleding’ aanbeland. Visueel is dit een kernachtige wending in het politieke formatieproces: de stropdassen zijn af en de onderhandelaars zijn in hun spijkerbroek en gympies gesprongen. Wat de kiezers voor boodschap, een eeuwigheid geleden, wilden geven, zijn de onderhandelaars allang vergeten. Het gaat er nu om een brij te maken met voor ieder wat eigen ingrediënten.
Welke boodschap de kiezers wilden geven, zijn de onderhandelaars al vergeten
Centimeters
Was mijn visie toen cynisch en mocht ik dat zeggen? Ja, dat mocht ik zeggen. Mijn nachtkastjesboek is nog steeds ‘Ik heb altijd gelijk’ van W.F. Hermans. Eergisteren kregen we van Alexander Pechtold (D66) een belangwekkende mededeling: de formatie vordert voor geen meter! Alexander formuleerde het kalmer: “We hebben nog geen meters gemaakt, maar wel centimeters.” Ach, pas als het om micromillimeters gaat, gaan we ons zorgen maken. “Pas als we alles besproken hebben, hebben we een akkoord, maar zo ver zijn we nog lang niet.”
Ik voeg hier aan toe: en Parijs is nog ver. Maar het gevoel van urgentie zit er in ieder geval goed in. Zo zijn de onderhandelingen gisteren afgebroken en ook vandaag zal het Johan de Witthuis hol klinken: CU-leider Gert-Jan Segers en zijn secondant Carola Schouten zitten dan in Duitsland voor een concert van U2. Het bewijs dat ook al heb je maar 5 van de 150 zetels, je toch in staat bent om het land twee extra dagen te laten wachten voor een paar gitaarakkoorden.
Een idee van de Volkskrant (gisteren in het stuk ‘Maak de weg vrij voor een gekozen burgemeester’) is dat deze formatie de knoop eindelijk moet doorhakken: van de burgemeester een democratisch gekozen burgervader maken. Ook fijn dat de Volkskrant, zonder bronvermelding, mijn rekensommetjes gebruikt (zaterdagcolumn) om aan te tonen dat de Bende van Drie (VVD, CDA, PvdA) met 39 procent van de stemmen samen bij de verkiezingen nu 84 procent van de burgemeestersposten bezit. Dit moet je niet tegen Jan Hamming zeggen. Deze PvdA’er wordt na Marcouch binnen een week de tweede benoemde burgemeester uit de partij van 5,7 procent van de stemmen. Vindt hij dit normaal vroeg hem Trouw gisteren? “Kennelijk heeft de PvdA, hoewel kleiner van omvang, goede bestuurders. En verder zou ik tegen de critici willen zeggen: solliciteer zelf en ga de concurrentie aan.”
Mijn advies: laat deze oerregent aanschuiven bij de formatie want hij weet hoe je loden knollen voor gouden citroenen kunt verkopen.
Lees ook: Burgemeesters benoemen is een geperverteerd systeem waar Nederland zich voor moest schamen