Zo maakt Thierry Baudet uiterst rechts gedachtegoed salonfähig

Iwan Schut doet de zeevaartschool, Anthony Bleuming studeert international business management. Ze zijn allebei 19 en de mooiste bestemming voor deze zaterdagmiddag was om naar de bijeenkomst in Groningen van Forum voor Democratie (FvD) te gaan.

Er staat een rij voor de achteringang van het Martini Plaza. Het zijn overwegend witte, jonge mensen, meer mannen dan vrouwen en zo te zien in opperbeste stemming. Uiteindelijk komen er zo'n driehonderd, de zaal is afgeladen. 's Avonds in Leeuwarden zal het niet anders zijn.

Die achteringang is vanwege een protestactie van de noordelijke antifascisten. Die zijn hooguit twaalf man sterk, ze vragen aandacht voor het vermeende seksisme van Baudet. Een bescheiden protest, maar Baudet en Hiddema zullen er vaak naar verwijzen. Hiddema spreekt van antifascisme-fascisten, Baudet vermoedt dat ze de bus naar de G20 in Hamburg hebben gemist.

Schut en Bleuming situeren zichzelf ergens halverwege PVV en VVD. Ze vinden de PVV te extreem, Baudet noemen ze jong en energiek. Directe democratie vinden ze belangrijk. En of we echt uit de Europese Unie moeten, zoals Baudet wil, is een punt voor discussie. Discussiëren, dat kan bij het Forum voor Democratie.

'Ze zijn tegen politieke correctheid en benoemen duidelijk wat niet klopt, zoals immigratieprocedures die niet worden nageleefd', vindt Gerko Vieregge (25). 'En het is toch gematigder dan de PVV.' Hij noemt het ook een vrolijke partij. 'Ze stralen vreugde uit.'

_{Tekst gaat verder onder de afbeelding.}

Niet iedereen wil met naam en toenaam in de krant. Dat geldt voor Albert (31), die het jammer vindt dat Baudet betwijfelt of de mens verantwoordelijk is voor de klimaatverandering. 'Er is geen partij waarmee je het honderd procent eens bent.' Een leraar van 58, naar de bijeenkomst gekomen met zijn dochter, denkt dat in zijn werkomgeving sympathie voor FvD slecht valt. Hij herkent in Baudet het speelse van Pim Fortuyn. 'Mensen kunnen zich met hem identificeren', zegt hij. 'Het is het elan dat D66 ooit had.'

De opzet van de middag is simpel: geen muziek, geen filmpjes, gewoon Baudet en Hiddema in vrije improvisatie op het podium - geoliede tandem met soepele onderlinge chemie. Partijkartel, de antidiscriminatie-industrie, aso-azc's, directe democratie, klassieke media die alles verdraaien - het komt allemaal langs. Wilders en de PVV worden zorgvuldig vermeden, het woord islam valt niet één keer. Daarna volgt een vragenbombardement vanuit de zaal en via livestream. Gaat het over onderwerpen waar ze niks van weten - 'Hoe denkt u over het verplichte lerarenregister?' - dan geven ze dat ruiterlijk toe.

_{Tekst gaat verder onder de afbeelding.}

Overal bijeenkomsten

Waar andere partijen na de verkiezing de campagne staakten, daar is FvD gewoon doorgegaan: via sociale media, maar ook live, in zaaltjes. Volendam, Dordrecht, Utrecht, Nieuwegein, Den Bosch, Den Helder - ze zijn overal, en steeds komen er enkele honderden bezoekers. Vorige week vrijdag nog: een debat over de Navo trok in Nieuwspoort 280 mensen. FvD groeit intussen als kool: er zijn volgens Baudet twaalfduizend leden.

Baudet is voor Wilders wat in Frankrijk Marine Le Pen is voor haar vader, Jean-Marie. Net als zij maakt hij het uiterst rechtse gedachtegoed salonfähig: het is goed mogelijk sympathie met FvD te belijden zonder de loopbaan in gevaar te brengen - Hiddema beaamde onlangs in de Volkskrant dat dit een van de redenen is waarom mensen voor Baudet kiezen en niet voor Wilders. Net als Le Pen weet hij figuren die elders hun sporen verdienden aan zich te binden. De hoogleraren Paul Cliteur, Paul Frentrop en Frank Ankersmit en econoom Pieter Lakeman sloten zich aan bij Baudet. Dat is een stap die de PVV nooit heeft weten te zetten.

Net als Le Pen doet Baudet dat door islamkritiek niet centraal te plaatsen. Als Wilders de benoeming van Ahmed Marcouch tot burgemeester van Arnhem kritiseert, spreekt hij van Arnhemmistan en noemt Marcouch moslimfundamentalist. Ook Baudet verfoeit de benoeming, maar verwijst naar de banencarrousel van het partijkartel. Net als Le Pen veegt hij alle partijen van links tot rechts in hetzelfde mandje.

Vorige week deed Baudet mee aan een Kamerdebat over de afwikkeling van de bevingsschade in Groningen. Hij bracht zijn inbreng met het aplomb waaraan Den Haag nog moet wennen: priemende blik, weidse gebaren, een enkel zinnetje Latijn - senatu deliberante saguntum perit - en aan het eind een stilte, alsof hij de Kamerleden de ruimte wilde geven een applaus te overwegen.

_{Tekst gaat verder onder de afbeelding.}

Opbrengsten gaswinning

De opbrengsten van vijftig jaar gaswinning zijn besteed aan uitkeringen en massa-immigratie, zei Baudet daar. Een analyse waarmee hij de PVV, die zich bij monde van Dion Graus juist empathisch toonde tegenover Groningers en met geen woord over migranten repte, rechts voorbijstak. Andere Kamerleden spraken schande van Baudets inbreng. Zo niet Graus. Die feliciteerde hem met de score in de peilingen en vermoedde dat de VVD wel bang zou zijn te worden opgeslokt door FvD.

Vooralsnog lijkt het eerder de PVV die zich zorgen moet maken. Elf jaar na de oprichting van zijn partij weet Wilders voor een protest tegen Marcouch hooguit enkele tientallen geestverwanten te mobiliseren. PVV-aanhangers hebben geen invloed op de koers van de partij, de kweekvijver voor kandidaten is omdat er geen leden zijn extreem klein. De PVV is nog steeds een gesloten bolwerk.

Hoe anders is dat bij FvD. Daar kun je na afloop gezellig met Hiddema buiten een sigaretje opsteken. Daar rammelen de collectebussen, de partij leeft van donaties. En het is dringen bij de balie, waar voor nieuwe leden boeken van Hiddema en Baudet klaarliggen.

Baudet is een partij op de rechterflank begonnen waar je heen kunt om je geestverwanten te ontmoeten. Zoiets was er nog niet in Nederland. Kennelijk voorziet dat in een grote behoefte.

Lees verder over Forum voor Democratie

Theo Hiddema: 'Wij zijn de reddingsboei voor mensen die niet het etiket van PVV'er op zich willen plakken'
Theo Hiddema, strafpleiter en Kamerlid in verwondering, over zijn nieuwe werkomgeving en de mores van de politiek. (+)

Zo belande Theo Hiddema bij Forum van Democratie op de kandidatenlijst
'ik kreeg een fles wijn en niet van de zuinigste soort, dat spreekt me ook wel aan. Toen dacht ik: verdomme doe eens wat. (+) Snapt u? Vanuit altijd dat gekanker vanaf de zijlijn, dat gepruttel en gestoom en genier.'

Is Forum voor Democratie een extreem-rechtse partij?
Uitspraken uit de boezem van Forum voor Democratie wekken argwaan. Hoe ver leunt de partij van Thierry Baudet naar rechts? (+)