Toeval bestaat: Baybaşin en Demmink op één dag (UPDATE)

Toeval of niet? Twee van de gevoeligste dossiers die momenteel nog om een oplossing vragen worden op dezelfde dag behandeld. Vandaag behandelt het gerechtshof in Arnhem de misbruikzaak tegen topambtenaar Demmink. Het gerechtshof Den Bosch bepaalde vrijdag in de ontnemingszaak van Baybaşin dat deze aan de staat ruim 1,5 miljoen euro moet betalen.

Door @Wim van de Pol

Voor wie zou vermoeden dat er bij agendering van deze hypergevoelige – en volgens sommigen nauw verband houdende kwesties – een regie wordt gevoerd: komende dinsdag komt ook nog de lang verwachte conclusie van advocaat-generaal Diederik Aben over het herzieningsverzoek van de levenslang gestrafte Hüseyin Baybaşin. Ruim zes jaar na indiening.

Landelijk parket

In Arnhem behandelt het gerechtshof achter gesloten deuren het verzoek van het Openbaar Ministerie om het strafrechtelijk onderzoek tegen voormalig topambtenaar Joris Demmink te mogen sluiten wegens gebrek aan bewijs. Op 20 januari 2014 droeg het Arnhemse hof het landelijk parket op om strafrechtelijk onderzoek te openen naar aangiftes wegens seksueel misbruik in de jaren negentig in Turkije door toenmalig directeur-generaal op Justitie Demmink. Deze heeft categorisch ontkend in die jaren in Turkije te zijn geweest.

Getuigen

In Turkije liggen voor het strafrechtelijk onderzoek relevante dossiers en zijn er zeer relevante getuigen te spreken. Zo is er een in dat land vooraanstaande officier van justitie die over een dossier beschikt waaruit blijkt dat Demmink wel degelijk in Turkije was in de periode waarover de aangevers spreken. Ook zijn er ambtenaren te spreken die in 2002 een document opstelden dat werd ondertekend voor de Directeur van Politie (tevens gouverneur) in de provincie Istanboel waarop inreisdata van Demmink in die periode staan. Verder is daar een politieman die zegt voor Demmink jonge kinderen naar een hotel te hebben gebracht.

Turkije heeft echter laten weten geen medewerking te kunnen verlenen aan rechtshulpverzoeken uit Nederland.

Redenen

Dat laatste kwam goed uit voor het Openbaar Ministerie dat al eerder vond dat er op basis van de aangiftes geen reden was om überhaupt naar Turkije af te reizen. Advocaat van de aangevers, Adele van der Plas, bestrijdt dat er te weinig bewijs is om het onderzoek voort te zetten. Ze vindt ook dat Turkije geen juridisch geldige redenen heeft gegeven om niet aan Nederlandse rechtshulpverzoeken te voldoen.

Den Bosch

In Den Bosch wijst het gerechtshof vandaag arrest in de ontnemingszaak van Baybaşin, zonder twijfel de langst lopende in Nederland ooit. De zaak is gebaseerd op de veroordeling voor moord en gijzeling uit 2002. De Staat eist 2.139.000 euro aan crimineel verkregen vermogen op.

Hoogst opmerkelijk is het gegeven dat geen van de drie veronderstelde misdrijven in het ontnemingsdossier overeenkomt met de feiten uit de veroordeling in 2002.

Het gerechtshof vindt dat er in twee zaken onvoldoende bewijs is dat Baybaşin geld heeft ontvangen. Daarom komt het hof tot een lager bedrag van ruim 1,5 miljoen euro.

Van Woustraat

Baybaşin zou een aandeel in voormalig Turks restaurant A la Turka (aan de Amsterdamse Van Woustraat) zou hebben afgeperst. In een verklaring uit 1999 zou het slachtoffer dat alleen Koerdisch, nauwelijks Turks en geen Nederlands sprak dit – zonder tolk – aan een Nederlandse rechercheur hebben verklaard. Later verklaarde het “slachtoffer” – met tolk:

Ik ken Baybasin uit de Koerdische wereld. Iedereen kent hem, onder meer van tv (…) Ik heb nooit echt met hem gesproken. (…) Ik heb Baybasin nooit telefonisch gesproken.

Dinsdag

Dinsdag komt advocaat-generaal Aben met zijn advies aan de Hoge Raad op het herzieningsverzoek van Baybaşin. Centraat staan twee vragen. De eerste is of het onderzoek naar Baybaşin deel was van een geheime deal in 1993 met de Turken of dat het onderzoek pas in 1997 begon, zonder de Turken. De tweede is of het enige bewijs in de zaak (opgenomen telefoongesprekken zijn gemanipuleerd.

Aben liet een reeks personen onder ede horen. Verschillende getuigen zeiden dat het Baybaşin-onderzoek veel eerder begon dan in 1997, en dat het dossier dus niet klopt.

Aben liet ook een technisch onderzoek doen naar de telefoontaps. Dat was in in 2015 al gereed. Juist de gesprekken die voor het bewijs zijn gebruikt blijken tal van onregelmatigheden te vertonen, waarvoor geen verklaring is.

Op basis van dit onderzoek moet Aben aan de Hoge Raad adviseren of een gerechtshof nog eens opnieuw naar de feiten zou moeten kijken.

Boek

Komende week verschijnt over de zaak een boek van Crimesite hoofdredacteur Wim van de Pol en ex-politierechercheur Klaas Langendoen.

[bol_product_links block_id=”bol_54117a572146c_selected-products” products=”9200000056557949″ name=”Crimesite boeken” sub_id=”” link_color=”003399″ subtitle_color=”000000″ pricetype_color=”000000″ price_color=”CC3300″ deliverytime_color=”009900″ background_color=”FFFFFF” border_color=”FFFFFF” width=”395″ cols=”1″ show_bol_logo=”undefined” show_price=”1″ show_rating=”1″ show_deliverytime=”1″ link_target=”1″ image_size=”1″ admin_preview=”1”]

Lees dertien vragen over de gevoelige puntjes in de Zaak-Baybaşin:

Gloeiend hete aardappel bij de Hoge Raad

Alle berichten over Baybaşin.