Direct naar artikelinhoud

'Laat familieleden verplicht helpen in verpleeghuis'

Aan inzet van familie in de ouderenzorg valt niet te ontkomen, schrijft Job van Amerongen. Het personeelstekort is van alle seizoenen.

'Laat familieleden verplicht helpen in verpleeghuis'
Beeld anp

De vakantieperiode nadert en onze dienstlijst - die van een keurig verpleeghuis in Amstelveen - is gevuld met gaten als kraters in een maanlandschap. Voor een personeelstekort hoeft het tegenwoordig trouwens geen zomer te zijn. 

Het is een probleem van alle seizoenen en ook zeker een probleem dat veel en veel breder is dan alleen de verpleeginstelling waar ik werk. Er zijn zelfs zorginstellingen die premies ­betalen voor het aanbrengen van nieuw per­soneel.

Er wordt al jaren gestrooid met vergezichten voor verbeteringen in de ­ouderenzorg. Meer en beter gekwalificeerd personeel moet er komen. De vraag is: hoe? Wie, ­zoals ik, weleens op een banenmarkt heeft ­gestaan of beroepsvoorlichting heeft gegeven over werken in de ouderenzorg, maakt zich geen illusies over de populariteit van het werken in deze sector.

De prognose van de ont­wikkeling van de arbeidsmarkt stemt niet ­optimistisch. Het beroep moet leuker en aantrekkelijker worden gemaakt door meer aandacht voor welzijn en welbevinden, hoor je ook vaak beweren.

Uitermate sympathiek plan. De vraag die zich echter aandient: wanneer gaan we dat eigenlijk doen in een tijd waarin we een uiterste inspanning moeten leveren om de basiszorg rond te krijgen?

Zeer onwenselijk
Het wordt tijd om te erkennen dat we een oorlog voeren die niet valt te winnen. De complexiteit van de zorg wordt steeds groter en de moeite om gekwalificeerd personeel te vinden om die zorg te verlenen, houdt daarmee gelijke tred.

Een zeer onwenselijke situatie die bovendien structureel van aard is. Daaruit zouden conclusies moeten worden getrokken die veel verder gaan dan de volgende poging tot verbetering van het imago van het vak.

Job van Amerongen
Verpleegkundige in de ouderenzorg en politicoloog.

Verpleeginstellingen moeten ervoor durven kiezen om familieleden van bewoners te verplichten mee te helpen. Daarbij zal het in eerste instantie niet gaan om verzorgende ­taken als wassen en dergelijke, maar wel om ­bijvoorbeeld gezelschap en toezicht op de huiskamers. 

Defensieve geluid
De directie van twee verpleeghuizen in Bergambacht en Vlist van zorgorganisatie Vierstroom is vijf jaar geleden - ook door mij - weggehoond, omdat ze voorstelden de familie van de bewoner per maand vier uur te laten meehelpen in de huizen. Met terugwerkende kracht moet waardering worden getoond voor het lef van Vierstroom.

We kunnen blijven roepen dat de verplichte inzet van familieleden in het verpleeghuis complex is en tal van vragen oproept. Dat defensieve geluid is afkomstig van hen die alleen willen vernieuwen om het oude systeem van volledige afhankelijkheid van professionele zorg in stand te houden en daarmee feitelijk de bijl aan de wortel van de verpleeghuiszorg zetten. 

Veel beter is het om te denken in termen van mogelijkheden en voordelen. Er is, behalve waardering voor de noeste arbeid van het zorgpersoneel, toch ook vaak kritiek van familie die vindt dat een naaste zorg tekortkomt. Die kritiek is doorgaans ook terecht, zeker zolang het verpleeghuis de pretentie heeft om over 'alles' te gaan. 

Ook een kans
Inzet van familie van verpleeghuisbewoners maakt de zorgverlening aan de meest kwets­baren tot een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid van zorgprofessionals en naasten. Dat is waarachtig ook een kans en een interessant gegeven. 

De vraag moet niet zijn of we moeten komen tot de verplichte inzet van familie, maar hoe we dat gaan doen.

In het verpleeghuis moeten we al een uiterste inspanning leveren om de basiszorg rond te krijgen