De jongste trend in Iran: Witte Woensdag
Witte Woensdag: wat is dat nou weer? Net zoiets als Aswoensdag, een religieuze dag die een vastenperiode inluidt?
Nee, Witte Woensdag is de nieuwste trend in Iran. Het idee is dat vrouwen - en ook mannen - die tegen de verplichte hidjab zijn uit protest op woensdagen witte kleding dragen.
Kort na de Islamitische Revolutie van 1979 werd de verplichte hidjab ingevoerd. Toen al gingen duizenden mannen en vrouwen de straat op om ertegen te protesteren.
De religieuze kledingvoorschriften waren in die tijd nog veel strenger dan vandaag de dag, zoals een hoofddoek die al het haar bedekt, een wijde onopvallende mantel tot ver onder de knie en totaal bedekte enkels en voeten. Ook het gebruik van make-up was verboden. Wie lipstick droeg, liep het risico belaagd te worden door fanatieke jonge mannen die de 'troep' wel even met scheermesjes zouden verwijderen.
Maar in de geschiedenis van Iran is het ook weleens anders geweest. Zo werd tijdens de regering van Reza Shah Pahlavi in 1935 het dragen van hidjab juist verboden, met als gevolg dat veel meisjes en vrouwen uit religieuze families niet meer naar de universiteit of uit werken mochten. Ook niet handig.
Niet illegaal
Het idee voor de Witte Woensdag komt uit de koker van Masih Alinejad, een in de Verenigde Staten woonachtige Iraanse vrouwenrechtenactiviste die drie jaar geleden ook de actie 'My Stealthy Freedom' op sociale media begon. Hierbij schieten vrouwen in Iran op een openbare plaats kiekjes van zichzelf zonder hidjab.
De actie is niet gericht tegen de hidjab op zich, maar wel tegen het verplichte karakter ervan
Velen vinden de nieuwe actie echter beter omdat het niet illegaal is om witte kleding te dragen en omdat op deze manier ook vrouwen die zelf wel liever een hidjab dragen maar die tegen de verplichting zijn, mee kunnen doen. Alinejad benadrukt immers dat haar actie niet gericht is tegen de hidjab op zich, maar wel tegen het verplichte karakter ervan.
Witte Woensdag 'draait' nu al een aantal weken en het moet gezegd: langzamerhand lijken er steeds meer vrouwen te zijn die op woensdagen witte kleding dragen. Witte mannen heb ik daarentegen nog nauwelijks gesignaleerd.
Al in de eerste twee weken hadden vijfhonderd vrouwen én mannen foto's en video's van zichzelf gepost, waarvan vele meer dan een half miljoen views kregen. Toch is lang nog niet iedereen in Iran op de hoogte van de actie.
Jas met knopen
In de zeventien jaar dat ik in Iran woon, heb ik enorme veranderingen op hidjab-gebied gezien. In het begin waren alle jassen enorm wijd, lang en kleurloos. Tegenwoordig is het in sommige winkelcentra in Teheran al moeilijk jassen te vinden die überhaupt knopen hebben en zijn veel exemplaren kort, strak en kleurrijk.
Maar de hidjab mag dan wat losser zijn geworden, er bestaan nog genoeg belemmeringen voor Iraanse vrouwen. Niet in het minst op het gebied van sport en vrije tijd.
Naar het voetbalstadion gaan is er bijvoorbeeld niet bij, en ook fietsen is problematisch.
Deze week is er bovendien nog een typische vrouwensport verboden: zumba. Die zou te frivool en daarom onislamitisch zijn.
Lees meer over standplaats Teheran in het dossier