Scholen steken voor onderwijs bedoelde miljoenen in de kachel

Geld dat besteed had kunnen worden aan de verbetering van het onderwijs. Dat constateren ambassadeurs van de Green Deal Scholen, die namens de sector en overheid proberen scholen duurzamer te maken. 

Terwijl de eerste scholen hard werken aan hun energiebeleid laten te veel anderen kansen liggen, constateert de Green Deal Scholen. Zonde, vindt ze, want ze kunnen er geld mee besparen voor beter onderwijs. ,,We lossen hiermee niet het hele geldtekort voor schoolgebouwen op, maar er blijven toch echt miljoenen liggen,’’ constateert Marco van Zandwijk, adviseur bij Ruimte-OK en uitvoerder van de Green Deal Scholen. 

Uit onderzoek is gebleken dat basisscholen jaarlijks 375 miljoen euro te weinig krijgen voor onderhoud, lesmaterialen en energiekosten. Scholen kunnen tegelijk gemiddeld zo’n 15 procent op hun energierekening besparen. Het zit hem vaak in simpele verbeteringen, zoals het beter inregelen van installaties (cv’s staan op een te hoge temperatuur ingesteld of schieten op verkeerde tijden aan) en het veranderen van gedrag (verwarmingen uitzetten, smart schoolborden niet op stand-by laten staan, computers uitzetten als ze niet in gebruik zijn). 

Van Zandwijk: ,,Je ziet dat lang niet alle scholen iemand verantwoordelijk hebben gemaakt voor het energiebeheer. Terwijl een energiecoördinator zichzelf dubbel en dwars terugverdient.’’

In het hele land zijn twintig inspecteurs aangesteld die over de schouder van schooldirecteuren meekijken. Energiespecialist Michael Lezer van de regionale uitvoeringsdienst Zuid-Limburg komt van alles tegen. Kachels die met de tropische temperaturen van afgelopen week nog draaien, lampen zonder sensor, beamers die ’s nachts aan blijven staan. ,,Scholen zijn bezig met lesgeven en letten veel minder op dit soort zaken.’’

Maar, zegt de inspecteur, elke stekker die in het stopcontact blijft zitten, verbruikt energie. En elk apparaat dat op stand-by staat, verbruikt onnodig stroom. Bovendien kan de temperatuur van de cv-ketel het grootste deel van het jaar flink omlaag. ,,Een school is maar 30 procent van de tijd in gebruik. Als directies beter controleren wat er de overige 70 procent van de tijd qua energieverbruik gebeurt, kunnen ze grote winst halen’’, aldus Lezer.

De Rotterdamse stichting BOOR, die 120 schoolgebouwen beheert, is daar in 2016 mee aan de slag gegaan. Zij bespaarde 1,2 miljoen euro door de facturen voor energie en water te controleren. De nutsbedrijven stuurden rekeningen voor meters die niet meer in gebruik waren. Ook berekenden zij hogere bedragen dan volgens de meterstanden was verbruikt.

,,Het klinkt gek dat we dat niet meteen door hebben gehad, maar het is lastig controleren als je zoveel gebouwen hebt. De facturen komen bij de afdeling financiën binnen. Het kost veel tijd die te controleren voor teams die al overlopen van het werk'', aldus Remco Verheij, contractmanager energie en water. ,,Misschien vertrouwden wij er te veel op dat de facturen in orde waren. Dit verwacht je niet.''

Ook lukt het scholen om structureel geld te besparen. Met slimme meters kunnen experts op afstand zien wanneer het energieverbruik buitenproportioneel hoog is. Als de meter bijvoorbeeld in de weekenden net zo hoog is als op doordeweekse dagen kunnen energiecoördinatoren de scholen daar op aanspreken.

De Stichting Openbaar Onderwijs Oost Groningen zet bovendien leerlingen in. Zij draaien onder meer diensten, waarbij ze het schoolgebouw controleren op open deuren en ramen terwijl de verwarming brandt. En ze houden een warme truiendag. ,,De kinderen zien meteen hoeveel ze kunnen besparen en worden zich bewust van hun gedrag’’, verklaart Jaap Hansen, voorzitter van het College van Bestuur.

Ook sectororganisaties PO en VO-raad erkennen dat scholen op energieverbruik kunnen besparen. ,,We drukken iedereen op het hart scherper naar de eigen energie-uitgaven te kijken, maar de tekorten zijn er bij lange na niet mee op te lossen", stelt woordvoerder Annemieke Kooper van de PO-Raad. Bovendien hebben volgens de VO-raad niet alle scholen genoeg geld om bijvoorbeeld gebouwen te isoleren.