Feest en protest voor omstreden nieuwe president van Servië
De Servische hoofdstad Belgrado staat in het teken van de inhuldiging van de nieuwe president Aleksandar Vucic. Hoewel er alles aan wordt gedaan om van de inhuldiging een feest te maken, gaat Vucic' aantreden niet zonder slag of stoot. Nieuwe protesten tegen zijn autoritaire leiderschap zijn aangekondigd.
Servische media spreken van meer dan 5000 gasten uit binnen- en buitenland die de inauguratie, straks om 19.00 uur, zullen bijwonen. Het zijn er te veel voor het presidentsgebouw in het centrum van de stad. De inhuldiging vindt daarom plaats in het Paleis van Servië, het gebouw waar vroeger de regering van Joegoslavië zat en van waaruit leider Tito regeerde.
Regeringsleiders van omringende Balkanlanden zijn aanwezig en ook afgevaardigden van de Europese Unie, Rusland en China zullen het feest bijwonen.
Aleksandar Vucic (47) is de leider van de regerende partij, de Servische Progressieve Partij (SPS). Hij was premier van 2014 tot eind vorige maand. Begin dit jaar kondigde hij aan dat hij zich verkiesbaar zou stellen voor de presidentsverkiezingen op 2 april. Die won hij met overmacht.
Maar meteen na zijn verkiezing braken er protesten uit. Het waren de grootste demonstraties in Servië sinds de val van het regime van Slobodan Milosevic in 2000. Studenten riepen via sociale media op tot protest onder de slogan 'Tegen Dictatuur'. Ze protesteerden tegen de autoritaire regeerstijl van Vucic, die in hun ogen de macht steeds dichter naar zich toe trekt.
Ruim twee weken lang kwamen duizenden Serviërs elke avond naar het parlementsgebouw met spandoeken en fluitjes. De protestbeweging is inmiddels uiteengevallen in verschillende groepen die het niet eens kunnen worden over verdere acties.
Vucic wordt ervan beschuldigd controle uit te oefenen over de grootste tv-stations en kranten. Veel Serviërs zijn bang dat hij het presidentschap, wat in Servië een ceremoniële functie is, zal misbruiken om zijn macht over alle overheidsinstanties te verstevigen. Onlangs benoemde hij de jonge Ana Brnabic tot nieuwe premier. Zij is de eerste vrouwelijke en openlijk homoseksuele premier van Servië. Critici zeggen dat Vucic hiermee heeft gekozen voor een onervaren premier die hij onder de duim kan houden.
"Vucic heeft een monopolie gecreëerd en daarmee ontwikkelt hij zich tot een echte dictator", zegt Marko Ilincic, een van de leiders van de Tegen Dictatuur-protestbeweging. "De media staan naar zijn hand en nu heeft hij de macht over alle overheidsinstanties. Hij heeft ons allemaal in zijn greep. Wat hij zegt, dat gebeurt, en zo mag het niet gaan in een democratisch land."
Dubai aan de Donau
Een controversieel stadsontwikkelingsproject staat volgens de demonstranten symbool voor de machtswellust van de president. Het Belgrado Waterfront-project moet van de Servische hoofdstad het Dubai aan de Donau maken. Het is vanaf het begin omstreden.
"Het is Vucic' grote trots, maar voor ons staat het project symbool voor alles wat er mis is in dit land", zegt Ilincic. "Een deel van de stad is illegaal platgegooid zodat ze hier konden beginnen met bouwen. Het hele project is doordrenkt van corruptie, en de gewone mensen hebben er niks aan." In het complex komen luxe appartementen, kantoorgebouwen en het grootste winkelcentrum van de Balkan."Hiermee wil Vucic laten zien dat Servië op weg is een modern land te worden, terwijl de bevolking alleen maar armer wordt", zegt Ilincic.
De demonstraties begin april verliepen vreedzaam. Een protestactie bij het parlement op 31 mei, toen Vucic voor het parlement werd ingezworen tot nieuwe president, liep uit op geweld. Journalisten en activisten werden aangevallen en weggeduwd door een groep mannen. Later werd bekend dat de mannen onderdeel waren van de beveiliging van Vucic.
De demonstratieleiders grijpen de inauguratie aan om de protesten nieuw leven in te blazen. "We verwachten dat dit een moment is dat weer veel mensen de straat op zullen komen", aldus Ilincic.
