Geen water, geen stroom, Gaza is al onbewoonbaar

Ik voel me zo langzamerhand verslaggever van verloren zaken. Jemen natuurlijk, waar de oorlog behalve honger nu ook een enorme cholera-epidemie heeft veroorzaakt. En welke ramp volgt daar? Maar vandaag de Gazastrook.

Acht maanden geleden sprak ik Mahmoud Shatat uit Gaza, waterexpert voor de Britse hulporganisatie Oxfam. Die vertelde over de watercrisis binnen de algemene humanitaire crisis in de Gazastrook. U weet, Israël trok zich in 2005 uit het gebied terug, maar de fysieke bezetting werd in 2007 omgezet in een bezetting op afstand. Israël bepaalt wie en wat en in welke hoeveelheden er in en uit mogen. Dat betekent dat de 1,8 miljoen Gazanen nét overleven. Want dat moet van het internationaal oorlogsrecht.

Ik sprak Shatat afgelopen week weer. De Gazanen hadden de vorige keer dat ik hem sprak nog acht uur aan, acht uur af stroom. Nu is dat 3, misschien 3,5 uur aan, 14 tot 18 uur af, vertelde hij. Voor een keer niet de schuld van Israël, of van wanbeleid door Hamas, maar van president Abbas’ Palestijnse Autoriteit en van Egypte. Die proberen Hamas klein te krijgen en vechten hun machtsstrijd via de bevolking uit. Abbas knijpt de gebruikelijke betalingen ten gunste van de Gazastrook af. Dat wil zeggen dat inmiddels de salarissen aan de 60.000 ambtenaren van de PA in Gaza zijn gehalveerd. Dat er minder medicijnen worden geleverd. En dat de betalingen voor Israëlische stroom geleidelijk worden verminderd.

Ik leg even uit: de Gazastrook heeft drie bronnen van stroom: de eigen elektriciteitscentrale, stroom uit Egypte en stroom uit Israël. Egypte heeft zijn leveranties afgesneden – onderhoud, zegt het, maar niemand gelooft dat excuus – en de centrale in de Gazastrook ligt stil omdat de brandstof op is en er geen geld is voor nieuwe. Blijft over de Israëlische stroom, die in 30 procent van de behoeften voorziet, en die door Abbas’ PA wordt betaald. De PA wil nu helemaal niet meer betalen en vindt dat Israël maar alle stroom moet afsnijden. Maar zover wil de Israëlische minister van Energie vooralsnog niet gaan.

Stroom is voor bijna alles nodig; wat zou ú doen en vooral laten, als u 3,5 uur stroom had? Een van de consequenties is dat er nog maar om de drie dagen vier uur water uit de kraan komt. Kraanwater is ondrinkbaar – dat had Shatat vorige keer al uitgelegd – maar je hebt dat water wel nodig voor de douche of de was. Je hebt stroom nodig om het water omhoog te pompen als je niet op de begane grond woont. Generator? 80 procent van de Gazanen is afhankelijk van humanitaire hulp, en 60 procent leeft onder de armoedegrens, en die kunnen geen generator betalen. En ook de brandstof niet trouwens. Denk hierbij ook even aan die 60.000 PA-ambtenaren die nog maar de helft van hun salaris krijgen.

Het rioolwater wordt tegenwoordig in zee geloosd omdat de rioolzuiveringsinstallaties niet meer werken omdat er geen stroom is. Volgens de VN wordt nu dagelijks 110 miljoen liter rioolwater in de Middellandse Zee gedumpt. Het ministerie van Gezondheid heeft inmiddels een zwemverbod voor de hele kust afgekondigd. En nu komt er de Saoedische druk op Qatar om te breken met Hamas nog eens overheen. Wat gaat er gebeuren met de woningbouw- en andere projecten die de emir betaalt? Waar blijven trouwens de ontziltingsinstallatie en de gaspijpleiding die respectievelijk Turkije en de Israëlische premier Netanyahu vorig jaar beloofden?

De Verenigde Naties voorspelden in september 2015 dat de Gazastrook in 2020 onbewoonbaar zou zijn als de gestage achteruitgang niet zou worden gestopt. „De Gazastrook is onbewoonbaar”, zei Shatat vorige week.

„De mensen blijven hopen omdat ze geen andere keus hebben. Maar het wordt alleen erger en erger en erger.