Direct naar artikelinhoud

En zo belanden de ChristenUnie en D66 toch samen aan tafel

De twee partijleiders en hun mogelijke secondanten aan tafel.Beeld ANP

Maar liefst drieënhalf uur duurde de vorige, beruchte ontmoeting tussen D66-leider Alexander Pechtold en ChristenUnie-voorman Gert-Jan Segers. Het liep toen helemaal mis op politieke tegenstellingen. 

Maar de wonderen zijn de wereld nog niet uit: de breuk kan gerepareerd worden. Een etentje in een Indisch restaurant in Den Haag moest daarvoor zorgen.

Als ik ergens aan begin ga ik er volledig voor om er ook een succes van te maken
Alexander Pechtold

Daarbij blijft het niet: D66 en ChristenUnie willen ook onderhandelen over deelname aan een kabinet, met VVD en CDA. De onderhandelingen kunnen volgende week beginnen, als alles meezit.

De kabinetsformatie is na weken moeizaam ‘faseren’ weer op gang gekomen. De doorbraak komt door de toezegging van D66-leider Pechtold dat hij ‘serieus wil kijken’ naar een kabinet met de ChristenUnie. “Geen gedraal, meteen echt onderhandelen”, aldus Pechtold. Zijn twijfel over de ChristenUnie is weg: “Als ik ergens aan begin ga ik er volledig voor om er ook een succes van te maken.” Segers reageerde positief: “Het is altijd goed om elkaar weer eventjes in de ogen te kijken.’’

Wat onmogelijk leek, gebeurt nu dan toch: de formatie brengt partijen bij elkaar aan tafel die daar eerst niet toe bereid waren, in een fase waarin de alternatieven op zijn. Zowel ChristenUnie als D66 neemt de plicht op zich om nu ook aan de onderhandelingstafel te blijven zitten. Ook als het moeilijk wordt. Andere kabinetten dan deze combinatie zijn niet meer aan de orde, heeft informateur Herman Tjeenk Willink met geduldig afstrepen duidelijk gemaakt. Pechtold kreeg van hem nog eens bevestigd dat de PvdA echt is afgevallen. 

Draai

Vooral D66 heeft een flinke draai moeten maken. Vier weken geleden stuurde Pechtold aan op een harde confrontatie met de ChristenUnie, over politieke kwesties waarbij de partijen lijnrecht tegenover elkaar staan, van stervenshulp bij ‘voltooid leven’ tot de rol van de EU. D66 wist toen te voorkomen dat de ChristenUnie aan tafel kwam in de kabinetsformatie – wat VVD en CDA graag wilden.

De kans is groot dat informateur Tjeenk Willink nog deze week zijn eindverslag kan schrijven

De draai van D66 is deels ingegeven door veranderde omstandigheden. De formatie is ‘honderd dagen verder’, zegt Pechtold, en daarmee vervalt een ander bezwaar dat D66 had tegen de ChristenUnie, namelijk dat een kabinet van slechts 76 zetels eigenlijk te instabiel is.

Daarnaast is het een verandering van strategie. Pechtold wil zijn progressieve stempel op een andere manier zetten dan eerder. Hij wil wil nog steeds een kabinet dat ‘links en rechts verbindt’. Niet meer door met linkse partijen samen te werken, maar nu via de inhoud, via een regeerakkoord met duidelijk ook progressieve plannen. VVD-leider Rutte heeft deze week de D66-ambitie van ‘verbinden’ overgenomen. Rutte maakte het voor D66 dus makkelijker om alsnog met de ChristenUnie aan tafel te gaan. 

De kans is groot dat informateur Tjeenk Willink nog deze week zijn eindverslag kan schrijven. Zijn opdracht was om de opties te verkennen voor een kabinet met voldoende steun in het parlement. De Tweede Kamer zal daarna een nieuwe informateur, of informateurs, aanwijzen.

De ChristenUnie was gisteren toch nog beduusd dat D66 opeens over de brug komt. De partij is na de vorige breuk nog steeds argwanend, en stelt nu flinke eisen. D66, VVD en CDA moesten eerst openlijk zeggen dat zij écht voor de ChristenUnie kiezen. Even leek het gisteren nog dat D66 dat weigerde. De ChristenUnie heeft nog een eis, waarover het de komende dagen zal gaan. Zij wil dat de onderhandelingen direct gaan over medische ethiek. Segers wil zijn ijzer smeden nu het nog heet is.

Lees ook: Zal het lukken om Segers te verleiden?