'Europees terugstuurbeleid immigranten is lachertje'

Ondanks ferme taal van bondskanselier Angela Merkel en haar Europese collega's komt er bijna niets terecht van de terugkeer van illegale asielzoekers. Veel landen van herkomst werken terugkeer tegen. 

Bijna de helft van de immigranten die in Europa aankomen heeft geen recht op een verblijfsvergunning en moet terug - desnoods tegen hun zin. Maar  volgens de Duitse krant Die Welt wordt slechts een miniem deel daadwerkelijk uitgezet.

Die Welt beschikt over cijfers van het European Stability Initiative (ESI), een Europese denktank voor Zuid-Oost Europese kwesties.  Hieruit blijkt dat alleen de Balkanlanden actief meewerken aan de repatriëring van afgewezen asielzoekers. Met name Afrikaanse landen en landen in het Midden-Oosten werkten terugkeer tegen. Ook Nederland kampt met dit probleem: zo was Marokko weigerachtig over het weer opnemen van afgewezen asielzoekers.

Het ESI keek naar de cijfers voor de immigratielanden Duitsland, Frankrijk, Italië en Zweden. De conclusies zijn ontnuchterend: zo blijkt het nagenoeg onmogelijk om Nigerianen terug te sturen. 

Van de 14.000 Nigerianen, wier asielverzoek in 2016 in Italië werd afgewezen, werden slechts 120 uitgezet. Conclusie van Die Welt: Nigerianen blijven in Europa, ook als ze geen recht op verblijf hebben: 'De uitkomst van hun asielprocedure is dus irrelevant.'

Dit nieuws is ook tot Nigeria doorgedrongen: op dit moment komt het grootste aantal immigranten dat in Europa arriveert uit dit Afrikaanse land.

Europese regeringsleiders willen, onder druk van met name populistische partijen, juist de indruk wekken dat alles in het werk wordt gesteld om illegalen uit te zetten.  Al in 2015 sprak Angela Merkel,  op het hoogtepunt van de vluchtelingencrisis, van een 'nationale krachtinspanning' die was vereist. De Italiaanse minister van Binnenlandse Zaken, Marco Minniti kondigde in maart aan: ,,We zullen het aantal uitzettingen systematisch laten stijgen, om daarmee een duidelijk signaal af te geven aan allen die naar Europa willen komen."

Van deze voornemens blijkt weinig tot niets terecht te komen. Het aantal terugkeerders is, volgens Die Welt, zelfs lager dan verwacht. Alleen uitzettingen naar Balkanlanden als Servië, Montenegro en Bosnië-Herzegovina verlopen succesvol. Voor Duitsland betekent dit, dat van de 25.375 illegale immigranten die in 2016 het land verlieten, slechts 7451 níet naar een Balkanland terugkeerden. 

In de afgelopen drie jaar kwamen 1,4 miljoen asielzoekers naar Duitsland. Zo'n 700.000 van hen zouden moeten terugkeren. Maar sommige Duitse deelstaten zetten jaarlijks minder immigranten uit. Ook het aantal vrijwillige terugkeerders neemt af.  'Onze autoriteiten doen aan zelfbedrog', concludeert Die Welt. 

In totaal staan op dit moment 570.000 mensen in Duitsland op de lijst om nog in 2017 terug te moeten keren. 'Daar gelooft echter niemand meer in', aldus Die Welt.

Italië bracht in 2014 in totaal 3.495 asielzoekers tegen hun wil terug naar hun land van herkomst. In 2015 waren dit er 2.760, in 2016 steeg dit aantal naar 3.670. In Zweden steeg het aantal uitzettingen licht - van 1.285 in 2014 naar 1.765 in 2016. Tegelijkertijd steeg het aantal mensen dat Zweden zou moeten verlaten in diezelfde periode dramatisch. 

„EU-landen zijn überhaupt niet in staat  om een groot aantal mensen zonder verblijfsvergunning naar hun landen van herkomst terug te sturen", luidt de conclusie van het ESI. Omdat het  aantal illegale immigranten uit Balkanlanden is opgedroogd, zal het aantal uitzettingen de komende jaren nog afnemen, zegt het ESI. 

Intussen neemt het aantal nieuwkomers dat via de Middellandse Zee Europa probeert te bereiken weer toe, schrijft Die Welt. Zo kwamen in 2016 in totaal 181.436 asielzoekers naar Italië, onder wie 37.551  Nigerianen. Tendens: stijgend.  'Met het aantal immigranten stijgt ook het aantal verdrinkingsdoden', schrijft de krant.