Direct naar artikelinhoud

Moskee die al jaren vecht tegen radicaal imago is nu zelf doelwit van aanslag

Jarenlang stond de Finsbury Park Moskee bekend als broedplaats van extremisten. Totdat in 2005 een nieuw bestuur werd aangesteld dat korte metten maakte met het radicale gedachtegoed dat er werd verkondigd. De moskee, waarvan de bezoekers vannacht doelwit waren van een aanslag, wordt nu door bekende Britse politici aangeprezen als een tolerant buurtcentrum voor de lokale gemeenschap.

De Finsbury Park Moskee in Londen.Beeld photo_news

Met ruime gebedshallen die plaats bieden aan tweeduizend gelovigen is de Finsbury Park Moskee een van de grootste islamitische gebedshuizen van Londen. De moskee opende in 1994 in aanwezigheid van prins Charles zijn deuren in een vijf verdiepingen tellend gebouw, vlak bij de metrohalte van Finsbury Park en het stadion van de voetbalclub Arsenal. De wijk staat bekend als levendig en gevarieerd - moskeeën en discotheken wisselen elkaar af. Naast een grote Ierse gemeenschap huisvest de wijk veel immigranten uit de Cariben, Cyprus en Somalië.

Drie jaar na de opening van de moskee werd Abu Hamza al-Masri aangesteld als imam. Een opvallende verschijning, met één oog en twee haken als handen. Het resultaat, zo beweerde al-Masri zelf, van verwondingen die hij had opgelopen toen hij in Afghanistan tegen Russische troepen vocht. Een leugen, zo bleek later. Al-Masri - bijnaam: Kapitein Haak - had de verwondingen opgelopen in een Al Qaida-trainingskamp in Pakistan.

Onder Al-Masri, die openlijk de jihad propageerde, groeide de moskee uit tot een ontmoetingsplek voor extremisten. Onder meer Zacarias Moussaoui, een van de beoogde gijzelnemers van 9/11, was er stamgast. En ook 'schoenbomman' Richard Reid, die in 2001 een mislukte aanslagpoging deed op een passagiersvliegtuig van American Airlines, was er geregeld te vinden. Nog zo'n bekende moskeeganger was Mohammed Sidique Khan, een van de vier aanslagplegers die zichzelf in 2005 opbliezen in het metronetwerk van Londen. Volgens The Guardian vonden er in de moskee wapentrainingen plaats.

In 2003 werd de moskee bestormd door antiterreureenheden vanwege mogelijke betrokkenheid bij het beramen van een aanslag op het metrosysteem in Londen. Al-Masri werd geschorst, maar bleef zijn islamitische retoriek buiten de moskee verkondigen. Daar kwam abrupt een einde aan in 2004. Hij werd gearresteerd en veroordeeld tot 7 jaar cel vanwege het aanmoedigen van geweld. Inmiddels zit hij een levenslange gevangenisstraf in de Verenigde Staten uit, waar hij na zijn uitlevering schuldig werd bevonden aan elf terroristische aanklachten. Hij zou een jihadistisch trainingskamp hebben willen opzetten in Oregon en was betrokken bij de gijzelneming van buitenlanders in Jemen in 1998.

Een vrouw legt bloemen bij de ingang van de Finsbury Park Moskee.Beeld afp
Abu Hamza al-Masri, de voormalige imam van de Finsbury Park Moskee.Beeld epa

Gematigder koers

De moskee heropende in 2005 haar deuren en stelde een nieuwe imam aan, Mohammed Kozbar. De vicepresident van de Britse Moslimraad deed er alles aan om een nieuwe, gematigder koers in te slaan. Hij profileerde de moskee niet alleen als plek voor gebed, maar ook als buurthuis voor de lokale gemeenschap. Er worden computercursussen gegeven en bezoekers kunnen er terecht voor Engelse lessen of discussiebijeenkomsten over racisme en het klimaat. Bij rampen in de stad, zoals de verwoestende flatbrand deze week, haalt de moskee geld op voor de slachtoffers.

Vanwege zijn inzet voor de stad ontving het bestuur in 2014 als eerste Britse moskee de prestigieuze 'Visible Quality Mark', een soort keurmerk dat de betrouwbaarheid van de organisatie markeert. Labour-leider Jeremy Corbyn prees de moskee een jaar later, tijdens een open dag, voor zijn rol als 'bruggenbouwer'. 'Mensen hebben misvattingen over de islam', aldus Corbyn, die vlak bij de moskee woont. 'De moskee is meer dan alleen een gebedsplek, zij dient ook als gemeenschapscentrum waar mensen plezier kunnen hebben.' 

Ondanks de vernieuwingsslag heeft de moskee haar verleden nooit helemaal van zich af kunnen schudden. Imam Kozbar ontvangt volgens critici nog altijd extremisten in zijn moskee, zoals de islamitische leider Abdullah Djaballah, die ooit opriep tot een heilige oorlog tegen de Amerikanen en Britten in Irak. Mohammed Sawalha, een voormalige activist van terreurgroep Hamas, is aangesteld als directeur.

In april 2011 doken er via Wikileaks documenten op waarin de moskee werd omschreven als 'haven' voor islamitische extremisten. Volgens de documenten zouden 35 mannen de moskee hebben bezocht voordat ze in Afghanistan opdoken om daar te vechten tegen geallieerde troepen.

Na berichtgeving van persbureau Reuters over vermeende terreurbanden besloot de bank HSBC in 2014 de bankrekening van de moskee te sluiten. Daarop volgde een rechtszaak, die de moskee dit jaar won. Reuters moest excuses aanbieden en een schadevergoeding van 11.500 euro betalen.

Abu Hamza al-Masri spreekt zijn volgelingen in 2004 toe nabij de Finsbury Park Moskee.Beeld afp

Dreigementen

Nu is de Finsbury Park Moskee opnieuw in het nieuws, ditmaal als doelwit van een aanslag. Over de 48-jarige blanke dader, die na het avondgebed inreed op bezoekers van de moskee, is nog weinig bekend. Volgens imam Kozbar gaat het overduidelijk om een aanslag. 'Wie dit ook heeft gedaan, hij heeft het gedaan om mensen pijn te doen. Het is een terroristische aanslag.'

Het is niet de eerste keer dat de moskee wordt getroffen door geweld of pogingen daartoe. Na de terreuraanslagen in Parijs ontving het bestuur verschillende dreigbrieven en e-mails. In december 2015 werd een man met een jerrycan vol benzine aangehouden. Hij was van plan de moskee in brand te steken, een daad die volgens de politie was ingegeven door islamofobie.