Zonder subsidie komen er nooit genoeg betaalbare huurwoningen
In het rijke Nederland is een permanent tekort van ongeveer 100.000 betaalbare huurwoningen (Trouw, 4 augustus). En dat terwijl de woningnood vele jaren na de Tweede Wereldoorlog als 'volksvijand nummer één' werd bestempeld.
Het is toch te gek om los te lopen dat de wachttijden in de grote steden meer dan tien jaar bedragen, terwijl het voor jongeren/starters op de koopmarkt heel lastig is om zonder eigen geld (of geld van ouders) een koopwoning te financieren.
De duurdere huursector biedt geen soelaas. Beleggers bouwen maar een heel beperkt aantal huurwoningen en die woningen zijn nauwelijks toegankelijk voor mensen met een bescheiden inkomen. Er zijn na de oorlog honderdduizenden woningen gebouwd. Hoe komt het dan dat we zeventig jaar na de oorlog nog zoveel spanning hebben op de woningmarkt?
Jan de Vletter
Voormalig directeur woningcorporatie de Alliantie Almere
Verkeerde keuzes
Alle betrokken partijen hebben in de afgelopen decennia de verkeerde keuzen gemaakt. De rijksoverheid heeft in de negentiger jaren haar betrokkenheid met de sociale huursector beëindigd. Het ministerie van vrom, destijds een belangrijke partij, is nagenoeg verdwenen. Er is geen bouwprogramma; er is geen beleid; bouwsubsidies zijn verdwenen en de markt moet het maar oplossen. Maar de markt lost het niet op. De meeste gemeenten hebben in de afgelopen jaren hun grondprijzen maximaal verhoogd en zich vooral gericht op de koopsector.
Veel corporaties hebben in de afgelopen jaren hun kerntaak, het bouwen van betaalbare woningen, verwaarloosd en zijn gekke dingen gaan doen. Dat maakte hen een makkelijke prooi voor de rijksoverheid c.q. de politiek om het 'overtollige' vermogen af te romen. Door allerlei factoren in het rijksbeleid hebben corporaties veel sociale huurwoningen moeten verkopen.
Er is geen bouwprogramma; er is geen beleid; bouwsubsidies zijn verdwenen en de markt moet het maar oplossen
Subsidies
Het zijn dus politieke keuzes geweest die tot deze situatie hebben geleid. De politiek moet dus niet verbaasd zijn dat hun eigen beleid, in dit geval, nog uitkomt ook. Het is lastig om de bouw van betaalbare huurwoningen weer aan de gang te krijgen, maar het kan wel.
Sinds de invoering van de Woningwet in 1901 is het vrijwel nooit mogelijk gebleken om betaalbare huurwoningen zonder subsidies te realiseren. Subsidies van het Rijk, gemeenten of uit het vermogen van de corporaties zelf. Het streven naar maximale grondopbrengsten en hoge bouwkosten (door aannemers) gaan niet samen met de realisatie van kostendekkende huren. De nutsbedrijven hebben in de afgelopen decennia hun aansluitkosten enorm verhoogd, maar dat terzijde. Zoals gezegd: de markt zal het woningtekort niet oplossen. Nooit.
Het zijn dus politieke keuzes geweest die tot deze situatie hebben geleid
Doelmatiger
Wat moet er dan wel gebeuren? Om te beginnen moet de verhuurderheffing in een investeringsfonds gestopt worden. Er zijn inderdaad gebieden en corporaties waar veel geld zit en weinig vraag is (alhoewel krimpen ook geld kost).
Vervolgens moeten er duidelijke en taakstellende bouwprogramma's geformuleerd worden. Bouwen waar het nodig is en waar het kan. En wie zijn programma realiseert, krijgt bijdragen uit het investeringsfonds.
Gemeenten moeten veel terughoudender omgaan met hun grondbeleid, zodat zij ook voor hun eigen bevolking betaalbaar kunnen laten bouwen. Corporaties moeten vooral sociale huurwoningen bouwen, in combinatie met bescheiden aantallen koopwoningen. Rendabele activiteiten benutten voor onrendabele kerntaken.
En de brancheorganisatie Aedes? Die moet in de gaten houden of haar leden doen waarvoor ze zijn opgericht. En zo nodig samen met overheden (Rijk en gemeenten) maatregelen treffen. Leuker kunnen we het niet maken; wel doelmatiger.
Corporaties moeten vooral sociale huurwoningen bouwen, in combinatie met bescheiden aantallen koopwoningen
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
