Libië moet migranten uit Italië weg houden

In Nederland is de kabinetsformatie stukgelopen op de migratiekwestie, maar in Italië, waar migranten die uit zee worden gevist met duizenden tegelijk blijven binnenstromen, doen ze niet moeilijk. De Italianen spelen juist alle ballen op het zwaar onveilige Libië om te proberen het aantal bootmigranten in te dammen. Want met nu al 62.000 migranten die in de Italiaanse havens aan wal zijn gezet - bijna allemaal West-Afrikanen met nul kans op asiel - dreigt 2017 opnieuw een recordjaar te worden.

Er gaat geen maand voorbij of de minister die over het immigratiedossier gaat, Marco Minniti van binnenlandse zaken, maakt wel een tripje naar de Libische hoofdstad Tripoli. Daar was hij laatst nog om vier patrouilleschepen aan de kustwacht te overhandigen. De schepen van Italiaanse makelij zijn beschadigd tijdens de opstand die dictator Kadafi in 2011 het leven kostte en nu in Italië gerepareerd. Voor het einde van deze maand gaan nog eens zes opgeknapte patrouilleschepen die kant op. Deze lente doorlopen bijna driehonderd Libische kustwachters een training in Italië.

Illegale immigratie

Door de kustwacht van Libië te versterken, hoopt Minniti dat die het zakenmodel van mensensmokkelaars gaat verstoren en vertrekkende boten tegenhoudt. Hij noemde de kustwacht vorige maand 'de belangrijkste structuur van Noord-Afrika' om de illegale immigratie te bestrijden. Hulporganisaties zijn bezorgd over deze aanpak. Want Libië is een van de onveiligste landen van de wereld en Libische kustwachters kunnen gevaarlijk zijn: ze schieten soms op migranten in bootjes en laten zich omkopen door mensensmokkelaars.

Italiaanse medewerkers van hulporganisaties ter plekke hebben melding gemaakt van kustwachters die uit zee geviste migranten verkopen, voor slavenarbeid. Bovendien is de vraag hoe effectief de kustwacht is waar Rome zaken mee doet. Die zit in Tripoli en omgeving en staat onder het gezag van de internationaal erkende regering van premier Al-Serraj, maar in grote delen van het land hebben andere bazen en hun diensten het voor het zeggen.

Bewaking

Ondanks de kritiek en beperkingen houdt de Italiaanse regering stug koers. De bewaking van de noordgrens is verbeterd, nu is de zuidgrens aan de beurt. Minister Minniti haalt daarom niet alleen regelmatig zijn collega en stamhoofden uit Libië naar Rome, maar ook ministers uit Niger, Tsjaad en Soedan. Het zijn de landen waar de migranten doorheen reizen om in Libië op een bootje te stappen. Italië dringt er bij die landen op aan de zuidgrens van Libië beter te bewaken. Er worden investeringen in de economie beloofd en Italië zou van plan zijn om binnenkort in Niger grenswachten te trainen. Die moeten mensensmokkelaars oppakken en smokkelvrachtwagens in beslag nemen.

Dagblad La Repubblica heeft gemeld dat Rome hier een militaire missie aan wil verbinden. 'Operatie Rode Woestijn' zou gaan bestaan uit 500 militairen, die vanuit een basis in Niger aan het werk zouden gaan. Voor tegengehouden migranten moeten er opvangcentra in Niger en Tsjaad komen, vindt minister Minniti. Het lijken Italiaanse wanhoopsdaden in wilde woestijnstreken, waar criminele milities, elkaar bevechtende stammen, smokkelbendes en corrupte ambtenaren de dienst uitmaken.

"Maar toch zijn dit belangrijke stappen", meent Gabriele Iacovino van het Centrum voor Internationale Studies in Rome. "In een ingewikkelde situatie probeert Italië de immigratiecrisis te bestrijden. En Rome handelt op meerdere fronten: via de diplomatie wordt bijvoorbeeld getracht de drie bestaande regeringen van Libië tot elkaar te brengen. Italië moet ook wel: het heeft simpelweg de ruimte en het geld niet voor de aanhoudende, toestroom van bootmigranten."