Politie worstelt met integriteit en ligt onder het vergrootglas

"Minder dan één procent van onze mensen gaat de mist in". Met die woorden tracht korpschef Erik Akerboom het imago van zijn organisatie met 65.000 medewerkers  overeind te houden terwijl vrijwel overal schendingen van de integriteit bij de eenheden worden gemeld. Is de opmerking  van Akerboom geruststellend? Heb je er als burger iets aan om te weten dat minder dan zeshonderd politiemensen buiten hun boekje gaan? 

Door een percentage te noemen lijkt Akerboom het integriteitsprobleem tot behapbare proporties terug te brengen. Het probleem zit 'm niet echt  in de volumes maar vooral in het gewicht van de schendingen. Een fout van een commissaris weegt nu eenmaal zwaarder dan een misstap van een wijkagent.  

In een vraag- en-antwoordspel met de politietopman op de eigen website geeft Akerboom vooral een peptalk in plaats van een analyse. De politieman of -vrouw probeert het goede te doen, leeft met de kernwaarden integer, moedig betrouwbaar en verbindend. En om de geloofsbrieven nog maar eens op te poetsen zegt Akerboom de lat hoog te leggen en niet te schromen afscheid te nemen van niet-integer personeel. Vorig jaar ging het om 126 ontslagen op 1473 integriteitsschendingen.

Woelig water

Maar nergens geeft de momenteel in  het buitenland verkerende Akerboom aan hoe het komt dat zijn organisatie in woelig water terecht is gekomen. Her en der in het land staan politiemensen voor de rechter voor het lekken van informatie naar criminelen. Er loopt inmiddels een proces tegen politiefunctionarissen die worden verdacht automobielbedrijven een voorkeursbehandeling te hebben gegeven in ruil voor persoonlijk gewin.

En als klap op de vuurpijl hangt de Amsterdamse politiecommissaris Ad. S. een vervolging wegens verduistering boven het hoofd. Tussen 2009 en 2014 betaalde S. volgens het Openbaar Ministerie diners maar ook kaarten voor voetbalwedstrijden uit het budget van de politie. De begunstigden waren in veel gevallen ook nog eens familieleden en vrienden. Waar hebben we dit type gedrag eerder gezien? De voorzitter van de Centrale Ondernemingsraad strooide ook met geld. Het onderzoek naar dat gedrag is volgens een woordvoerder van de politie bijna gereed.

Voor het weinig integere gedrag van de Amsterdamse commissaris S.  is een verklaring te vinden. Op basis van een analyse van het aantal integriteitsonderzoeken constateerde Trouw vorig jaar augustus dat de Rotterdamse politie-eenheid in 2015 bijna vijf keer zo veel onderzoeken (300) uitvoerde dan de eenheid Amsterdam (67) en drie keer meer dan Den Haag (95).

'Huis van glas'

Opvallend was daarbij dat Rotterdam in de periode 2012 tot en met mei 2015 106 mensen ontsloeg tegen 43 in Amsterdam. Een verklaring voor die cijfers is tot op heden door de politietop niet gegeven. In Rotterdam werd het verschil verklaard door het zero-tolerance beleid in de havenstad. En wellicht waren de Amsterdamse collega's wat minder streng in de 'integriteits'-leer. Het gedrag van S. past in die laatste conclusie.

 Akerboom trof toen hij in maart 2016 aantrad een organisatie aan 'die met stoom en kokend water in een Haagse hogedrukpan tot stand kwam'. Van twee dozijn eigenzinnige politiekorpsen moest een Nationale Politie worden gesmeed met een uniforme  bedrijfscultuur. Gedrag dat voorheen bij de korpsen voor normaal werd gehouden, wordt nu opnieuw getoetst.

"We zitten in een huis van glas", zegt Akerboom op de politie-site. Hij kondigt geen diepgaand onderzoek aan naar de bedrijfscultuur. Hij troost met de woorden:  "Mijn ervaring is dat wij veel meer incidenten melden en aanpakken dan andere organisaties zoals bedrijven en banken. Wij kunnen de vergelijking met andere organisaties uitstekend doorstaan."