Ontslagen Turkse academici beginnen alternatieve academie
In een zaaltje gaan ontslagen docenten van de Universiteit van Kocaeli door met lesgeven. Op de universiteit bleven vooral stromannen van de regering achter.
Het kleine zaaltje van onderwijsvakbond Egitim-Sen is tot de nok toe gevuld. Zo'n 100 studenten, docenten en andere belangstellenden staan van de deuropening tot op het balkon. Ze zijn afgekomen op een lezing van de vorige maand door de Universiteit van Kocaeli ontslagen politicoloog Güven Bakirezer. Hij spreekt ondanks zijn recente congé met pretoogjes over de vrijheid van meningsuiting en het gebrek daaraan in het Turkije van vandaag de dag. John Stuart Mill's klassieker 'On Liberty' vormt de leidraad.
De situatie is uit nood geboren in de grauwe industriestad onder de rook van Istanbul. Op 1 september vernam Bakirezer zijn ontslag uit de Staatscourant, zijn kantoor kan hij niet meer in. Officieel vanwege 'steun aan een terroristische organisatie'. De betrokkenen gaan ervan uit dat de ondertekening van een petitie aan het begin van het jaar, die het staatsgeweld in het zuidoosten van het land veroordeelde, hen hun baan heeft gekost. Alle 19 docenten van de universiteit die de verklaring ondertekenden, zijn ontslagen. In totaal verloren per decreet 39 mensen hun baan aan de Universiteit van Kocaeli.
"Maar we zullen zeker terugkeren, want ons ontslag is onrechtmatig", stelt Kuvvet Lordoglu, arbeidseconoom en met zijn 64 jaar de nestor van de ontslagenen. Om de relatie met onze studenten te behouden en kritiek tegen het autoritaire bewind te blijven uiten, is men deze solidariteitscampagne gestart, vertelt hij: "Ze kunnen ons wel ontslaan, maar ze kunnen ons er niet van weerhouden onze publieke taak uit te voeren." In eerste instantie plannen de ontslagen academici een lezingenreeks van 19 weken. Iedere woensdag behandelt iemand anders een toepasselijk thema uit het eigen vakgebied.
Lordoglu zag zich gedwongen na meer dan 30 jaar publieke dienst de universiteit te verlaten. De week na zijn ontslag ontruimden hij en zijn collega's onder luid applaus van hun studenten hun kantoor. Een van hen is socioloog Hakan Kocak. Hij stoort zich aan de framing rondom de 'vredesacademici', zoals de ondertekenaars van de petitie zich noemen. "We zijn allemaal linkse mensen die voor vrede pleiten, maar veroordelen ook het PKK-geweld. Toch probeert de regering ons weg te zetten als terreursympathisanten. Ze ziet ons als een bedreiging, omdat ze zelf geen vrede wil", zegt Kocak bedroefd.
Bij het college in Kocaeli is de sfeer opperbest. Er ontspint zich een levendige discussie, waarin betrokkenen aanlopen tegen de grenzen van hun eigen vrijheid van meningsuiting die de theorie van Mill op een radicale manier behandelt. Over een ding is iedereen het eens: als Mill vandaag had geleefd, dan had hij het ontslaan van academici en het sluiten van oppositiemedia glashard veroordeeld. Samen probeert men de geesten te scherpen, zoals het bedoeld is op de academie.
Repressieve campuscultuur
Maar op de officiële Universiteit van Kocaeli waait een andere wind. Dat de studenten zo gretig aan de discussie deelnemen, heeft te maken met het feit dat ze dat op hun eigen universiteit niet langer kunnen. Door het ontslag van docenten zijn sommigen hun gewenste scriptiebegeleiders kwijtgeraakt en het algehele onderwijsaanbod is met het ontslag van de academici flink afgenomen. Vervanging voor de ontslagen docenten is niet geregeld. En de overgebleven leraren houden er een andere benadering op na.
"Dit waren onze beste docenten die je altijd stimuleerden na te denken", vertelt een 22-jarige studente politicologie na het college, die anoniem wil blijven uit angst voor de repressieve cultuur. "De docenten die we nu hebben kunnen alleen uit een boek voorlezen. Als je een kritische vraag stelt of ergens op in wilt gaan, kappen ze je direct af. Ze zijn neergezet door de regering, niet om ons wat te leren, maar om het regeringsbeleid te verdedigen."
De studenten klagen ook over de repressieve campuscultuur. Ze waren bijvoorbeeld van plan een symposium te organiseren rondom de bekende Turkse filmmaker Zeki Demirkubuz. De studenten kregen nul op hun rekest, nadat de rector zijn films gevaarlijk had genoemd. "Ze willen dat je allemaal net als hen denkt. Als je dat niet doet, rest je het lot van onze docenten", vreest de studente.
De volledige namen van de studenten zijn bekend bij de redactie.
De overgebleven docenten zijn er niet om ons wat te leren, maar om het regeringsbeleid te verdedigen¿
Opening academisch jaar in presidentieel paleis
De oprichting van de alternatieve academie in Kocaeli komt te midden van een aanslag op de academische vrijheid in Turkije. Na de mislukte couppoging in juli werden 15 universiteiten gesloten, meer dan 5300 academici ontslagen en meer dan 2300 mensen op non-actief gesteld. Veelal gebeurde dat op beschuldiging van lidmaatschaap van de Gülenbeweging, die de Turkse regering als beramer van de coup en als terroristische organisatie beschouwt. Zoals de ontslagen uit Kocaeli laten zien, zijn het niet alleen Gülenisten, maar ook linkse oppositiegroepen die aangepakt worden. Geen van beide groepen zullen door president Erdogan uitgenodigd worden voor een receptie in het presidentiële paleis, waar hij op 18 oktober alle rectoren heeft uitgenodigd om het academisch jaar te openen.
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
