Gastcolumn Keyvan Shahbazi: De kern van het terrorisme is de sharia, niet je paspoort

De totale zonsverduistering die op 21 augustus zal plaatsvinden, leek mij een perfecte aanleiding om met vakantie te gaan naar Amerika. In 1979 had ik voor een studievisum tien dagen voor de Amerikaanse ambassade in Teheran in de rij gestaan. Maar mijn ouders en ik hadden buiten ayatollah Khomeini, de grondlegger van het moderne jihadisme, gerekend. Twee dagen vóór mijn gesprek op de ambassade werd deze bezet en het personeel gegijzeld. De rest is geschiedenis. Even later nam mijn leven een 'andere wending'. Wie mijn gastcolumn van vorige week heeft gelezen, weet genoeg.

Door deze voorgeschiedenis bleef een reis naar Amerika voor mij een gevoelig punt. Maar 21 augustus zal het hoogtepunt worden van onze zomervakantie. Vooral voor mijn zoons, die gek zijn van astronomie. Een visum was deze keer niet nodig. Mijn vrouw en kinderen zijn van geboorte Nederlands en ik ben al 28 jaar Nederlander. Bovendien ben ik nooit in het bezit geweest van een ander paspoort. Kortom: wij gingen met vakantie naar Amerika, net als ieder ander Nederlands gezin.

Maar deze keer bleek ik buiten Donald Trump gerekend te hebben. Zijn in januari afgekondigde inreisverbod scheidde abrupt veel onschuldige gezinnen van elkaar. Zelfs als ze al in het bezit waren van een permanente verblijfsvergunning. Talloze vernederingen en hartverscheurende taferelen op vliegvelden volgden.

Trump-doctrine

Ook ons gezin bleek verdacht. Op grond van de Trump-doctrine zijn wij een Iraans gezin, dus moslim, dus een gevaar voor de veiligheid van Amerikanen. In ons gezin nemen we aan dat niet de mens door een god is gemaakt, maar dat het vermoedelijk juist andersom is. Religie is een keuze en ik wist in ieder geval wel zeker dat we geen moslims zijn.

Maar hoe het zat met Iraniër zijn, wist ik niet. Het had mij ook nooit eerder geïnteresseerd. Bij navraag bleek dat we zowaar toch nog theoretisch aanspraak kunnen maken op de Iraanse nationaliteit. Het bleek ook zo'n soort nationaliteit te zijn die 'you can't refuse'.

Jaren voorbereiding ten spijt, heb ik een streep getrokken door mijn tweede poging om naar Amerika te gaan. Geen haar op mijn hoofd die eraan denkt mijn kinderen bloot te stellen aan vernederingen op een Amerikaans vliegveld.

De analyse van Trump over het terrorisme is net zo bizar als zijn andere beweringen. Oprecht vraag ik mij af of de psyche van deze man na de puberteit nog verder is ontwikkeld. Hij wijst een aantal nationaliteiten aan als bron van het huidige terrorisme, terwijl de huidige jihadistische ideologie weinig tot niets te maken heeft met nationaliteit. Het is een kwaadaardige moordlustige politieke ideologie die zijn inspiratie haalt uit de kern van de islam: de sharia.

Olifant in de westerse kamer

Het radicale wereldbeeld van deze ideologie biedt een helder en spannend, en daardoor aantrekkelijk antwoord op de verwarrende wereld van jonge moslims. Wie verlossing en zingeving zoekt, komt al gauw in (virtuele) kringen terecht waar 'het ware geloof' wordt beleden. Dit zijn veelal plekken waar op het islamisme of het salafisme gestoelde denkbeelden fermenteren. In de praktijk dienen ze wel als kweekvijver voor het kwaadaardige jihadisme. Hier ontstaan de toekomstige zelfmoordterroristen, die veelal in het Westen geboren of getogen zijn.

Mag ik u hier even voorstellen aan de olifant in de westerse kamer? De aanpak van deze conservatief-religieuze kringen raakt de kern van onze liberale vrijheid van godsdienst. Wij kennen geen gedachtenpolitie. Vandaar dat de westerse leiders de bezweringsformule blijven uitspreken dat het jihadisme niets met de islam ('de religie van vrede') te maken heeft. En dat de meerderheid van de moslims bij een keuze tussen de sharia of de westerse liberale democratie, heus wel voor de laatste kiest.

Het is echter de vraag of je het huidige jihadisme effectief kunt bestrijden zonder de kern van deze ideologie (de sharia) ter discussie te stellen. En het is juist het belijden van deze sharia, dat alle praktiserende moslims gemeen hebben met de jihadisten.

Misdadig

Toen de Britse premier May in haar toespraak na de misdadige aanslag in Londen sprak over 'genoeg is genoeg' en dat 'er een andere aanpak van terreur moet komen', zinspeelde ze juist hierop. Zij gaf er blijk van dat ze, in tegenstelling tot de Amerikaanse president, wél begrijpt dat het de sharia is die het terrorisme voedt, niet de kleur van een paspoort of de plek waar iemand is geboren.

Toch is het twijfelachtig of het de Britten zal lukken om het in Engeland gewortelde islamisme, met zijn gevestigde shariarechtbanken, effectief aan te pakken. Intussen stuurde president Trump de volgende tweet: 'We hebben extra bescherming nodig tegen terroristen. De rechters moeten ons het recht op inreisverbod teruggeven.' Of hij nu bij het Amerikaanse hooggerechtshof gelijk krijgt of niet, op deze manier voorkomt hij geen enkele terroristische aanslag. De toekomstige jihadisten wonen al in de Amerikaanse steden.

Het effectief bestrijden van terrorisme kan alleen met de juiste analyse. Als gezin hebben wij inmiddels al een nieuwe vakantiebestemming. In augustus zoeken we de zon op in Engeland.  

^{Keyvan Shahbazi is cultureel psycholoog en deze maand gastcolumnist op volkskrant.nl/opinie.}