Moet je een Nederlandse jihadist met spijt ophalen uit Syrië?

Abu Sumail Hollandi, noemt hij zichzelf. Twee jaar geleden vertrok hij naar Syrië om zich aan te sluiten bij IS, maar hij werd afgeschrikt door de wreedheid van de terreurorganisatie. "IS vermoordt mensen alsof het niets is", vertelt hij in een video die de BBC gisteren toonde. Hij sloeg op de vlucht en zit inmiddels vast in een heropvoedingskamp van Syrische rebellen, samen met enkele andere Nederlanders en zo'n driehonderd anderen. Nu wil hij naar huis. "Ik weet dat ik in problemen kom, maar dit is waarvoor ik kies. Ik zal de prijs betalen."

Maar hoe kom je als jihadist met spijt thuis vanuit Syrie? "Hij moet zich melden bij de Nederlandse ambassade of een consulaat in landen in de omgeving", vertelt de woordvoerder van de nationaal coördinator terrorismebestrijding. "De marechaussee zal hem dan terugbrengen naar Nederland. Hier wordt hij direct in hechtenis genomen en zal er een strafrechtelijk onderzoek worden gestart, omdat het aannemelijk is dat hij strafbare feiten heeft gepleegd."

En wat als hij zich niet kan melden? Dat is nogal een opgave.
"Het beleid is dat mensen zich zelfstandig melden. We halen jihadisten niet op uit een strijdgebied."

Dus hij heeft pech.
"Nou ja. Pech, pech. Hij is weloverwogen afgereisd, heeft zich weloverwogen aangemeld bij een terroristische organisatie, er is een grote kans dat hij strafbare feiten heeft gepleegd en hij vormt een potentieel gevaar in Nederland. Dat moet je wel in je achterhoofd houden. Als iemand zegt dat hij afscheid heeft genomen van IS en terug wil naar Nederland, gaan wij er nog niet vanuit dat hij gederadicaliseerd is."

Ophalen
Volgens de NOS halen Frankrijk en Saudi-Arabie gedeserteerde IS-strijders uit hun land wel op. Nederland zou er ook baat bij kunnen hebben, zegt onderzoeker Liesbeth van der Heide, die verbonden is aan het International Centre for Counter-Terrorism. "Het kan voordelen hebben voor de reïntegratie van de Syriëganger en de veiligheid van het land op de lange termijn. Deze man zegt dat hij bereid is zijn straf te ondergaan. En uit wetenschappelijk onderzoek weten we dat deradicalisering alleen mogelijk is als iemand daar zelf open voor staat. Ook zou hij bruikbare inlichtingen kunnen leveren en daarnaast zou je zijn verhaal kunnen inzetten tegen IS."

Maar Van der Heide waarschuwt ook voor de nadelen: "Het is van veraf lastig te zeggen wat het motief van deze man is. Hij kan bijvoorbeeld ook opdracht hebben gekregen om een aanslag te plegen in Nederland. En als hij is afgeknapt op IS, betekent dat nog niet dat hij geen radicale ideeën heeft. Het is politiek gezien ook lastig uit te leggen dat je een jihadist ophaalt."

Maar ook aan niets doen kleven risico's. "Als je zegt: 'zoek het maar uit, we willen je helemaal niet terug', zou zo iemand ook juist nog radicaler kunnen worden."