Cadeaubonnenstelsel wankelt: Wereldwinkels kunnen fluiten naar vergoeding

'Er ligt voor 220 duizend euro aan verzoeken van winkeliers die cadeaubonnen willen verzilveren. Er staat 110 duizend euro op de bank. Dus we komen ruim een ton te kort om aan de acute vraag te kunnen voldoen', zegt stichtingsvoorzitter Wim Hart, tevens lid van de raad van bestuur van ontwikkelingsorganisatie ICCO.

Het probleem wordt nog nijpender als klanten, die zo'n cadeaubon in huis hebben, nu massaal besluiten die bon zo snel mogelijk te besteden in een Wereldwinkel. Dan kan de vordering van de winkeliers op de stichting oplopen tot meer dan 600 duizend euro. Want er ligt volgens Hart voor 4 ton aan ongebruikte cadeaubonnen bij mensen thuis in lades. 'Ik had deze kwestie dan ook graag buiten de media gehouden.'

In een brandbrief van 29 mei, die in het bezit is van de Volkskrant, dringt zijn stichting er bij de aangesloten Wereldwinkeliers, allen zelfstandigen, op aan akkoord te gaan met een herstelplan. De winkeliers moeten hierbij een stevige pas op de plaats maken.

De komende drie à vier jaar kunnen ze dan geen enkele bij hen ingeleverde cadeaubon meer inwisselen voor euro's. Wel mogen ze 20 procent van hun nieuwe voorraden afrekenen met cadeaubonnen. Alleen zo kan volgens de stichting tijd worden gekocht een gezonde buffer op te bouwen. 'Over deze keuze kan niet met het bestuur van gedachten worden gewisseld', schrijven Hart en de zijnen.

Alternatief is faillissement

Volgende week wil het stichtingsbestuur de knoop doorhakken. Het alternatief is volgens Hart een faillissement van zijn stichting. Dan blijft iedereen die nog geld tegoed heeft met lege handen achter. Ook zijn de uitstaande cadeaubonnen niet meer inwisselbaar. Dat zal volgens het stichtingsbestuur tot verminderd winkelbezoek leiden.

De winkeliers krijgen in de brief van 29 mei de opdracht te reageren op het voorgestelde herstelplan ('verplichte reactie'), anders ziet de stichting zich genoodzaakt het faillissement aan te vragen.

Het liquiditeitsprobleem van zijn stichting is een gevolg van verkeerde keuzen in het verleden. Tussen 2007 en 2011 ging meer dan 1 miljoen euro van de financiële buffer voor de cadeaubonnen op aan het optuigen van FairSupport. Die inmiddels geliquideerde retailorganisatie beoogde de Fairtradeformule te verbreden. Was de opbrengst van de cadeaubonnen indertijd netjes op een spaarrekening gezet, dan was er nu niks aan de hand geweest, zegt Hart.

Bij de Landelijke Vereniging van Wereldwinkels zijn 185 winkeliers aangesloten. Onenigheid over FairSupport en de besteding van de cadeaubonnenbuffer voor andere doeleinden leidden er eind 2012 toe dat een deel van de leden de vereniging de rug toekeerde. Zij richtten een eigen club op onder de naam Stichting Wereldwinkels Nederland, met een eigen cadeaubonnensysteem. Bij die organisatie zijn 66 winkeliers aangesloten. Daarnaast zijn er nog enkele tientallen Wereldwinkels in Nederland die bij geen van beide organisaties zijn aangesloten.

_{Dit stuk kwam tot stand met een tip via Publeaks. Wilt u ook anoniem en veilig de Volkskrant tippen? Kijk hier voor meer informatie.}