Dit zijn de opmerkelijkste passages in de verklaring van James Comey

De eerste ontmoeting tussen Comey en Trump op 6 januari was direct gevoelig. Leiders van diverse Amerikaanse inlichtingendiensten wilden de aanstaande president voor zijn inauguratie spreken. Onderwerp waren de aantijgingen van Russische bemoeienis met de verkiezingen. Aan het einde van de ontmoeting blijft Comey nog even in de kamer om ‘gevoelige persoonlijke aspecten’ te spreken die met seks te maken hebben en later via de media naar buiten zullen komen. Waarschijnlijk verwijst Comey hier naar het dossier van de voormalige Britse geheime agent Christopher Steele. Volgens zijn bronnen zou Trump tijdens een bezoek aan Rusland prostituees betaald hebben om over een hotelbed te urineren waar president Barack Obama eens in had geslapen.

Tijdens het één-op-één gesprek verzekert Comey Trump dat hij niet persoonlijk door de FBI onderzocht wordt. Direct na de ontmoeting besluit Comey een gespreksverslag te maken. “Ik begon op mijn laptop te typen, terwijl ik buiten Trump Tower in een voertuig van de FBI zat.” In de toekomst maakt Comey verslagen van al zijn gesprekken met Trump. In totaal sprak hij in vier maanden tijd negen maal met de president, waarvan zes keer telefonisch. In zijn voorgaande drie jaar als FBI-directeur sprak hij slechts tweemaal met Obama, zonder achteraf aantekeningen te maken.

Loyaliteit

In de middag van 27 januari kreeg de FBI-directeur een telefoontje van de president, die hem uitnodigde voor een diner op het Witte Huis. Comey dacht dat er meerdere gasten aanwezig zouden zijn, maar kwam voor een verrassing te staan. "Het bleek dat we met zijn tweeën aan een kleine ovale tafel in het midden van de Groene Zaal zaten. Twee obers van de marine kwamen af en toe binnen om het eten en drinken te serveren."

Comey kreeg al snel de indruk dat het één-op-één gesprek was bedoeld om een afhankelijkheidsrelatie op te bouwen. Nadat Comey het belang van een politiek neutrale FBI uitlegde, antwoordde Trump met de woorden 'ik heb loyaliteit nodig, ik verwacht loyaliteit.' Comey gaf die garantie naar eigen zeggen niet. "Ik bewoog niet, sprak niet en veranderde mijn gezichtsuitdrukking op geen enkele manier tijdens de ongemakkelijke stilte die volgde. We keken elkaar simpelweg in stilte aan." Later tijdens het diner begon Trump opnieuw over loyaliteit. Comey redde zich naar eigen zeggen uit de situatie door ‘eerlijke loyaliteit’ te beloven.

Flynn

In een latere ontmoeting op 14 februari vroeg de president om ex-veiligheidsadviseur Michael Flynn buiten schot te houden. "Ik hoop dat je dit kunt laten gaan, dat je Flynn kunt laten gaan. Hij is een goede kerel." Flynn was een dag eerder ontslagen omdat hij binnen het Witte Huis had gelogen over zijn contacten, voor het aantreden van Trump, met de Russische ambassadeur.

Comey maakte direct een gespreksverslag voor de gehele top van de FBI, en besprak zijn ontmoeting met Trump in een vergadering. De FBI-top besloot daar om de rechercheurs die de entourage van Trump onderzoeken niet te ‘infecteren’ met het verzoek van de president. “We waren toch niet van plan ons eraan te houden.”

Wolk

In de ochtend van 30 maart krijgt Comey een telefoontje van Trump. De president klaagt dat het Rusland-onderzoek ‘een wolk’ is die hem belemmert om het land te regeren. Trump verzekert Comey dat hij niets met Rusland te maken heeft, en tijdens zijn bezoeken aan het land nooit naar de hoeren is geweest. “Hij vroeg wat wij konden doen om te wolk te laten verdwijnen.”

Trump wil dat de FBI publiekelijk verklaart dat hij niet onderzocht wordt. Comey houdt de boot af, zonder de president zijn belangrijkste overweging te vertellen. De FBI en het ministerie van justitie komen liever niet met verklaringen, want als later alsnog besluiten Trump te onderzoeken, zouden ze dat ook direct naar buiten moeten brengen.

Laatste gesprek

Twee weken later, op 11 april, heeft Comey Trump weer aan de lijn. Die wil weten hoe het met zijn verzoek staat om ‘naar buiten te brengen’ dat hij niet onderzocht wordt. Comey antwoordt dat hij hiervoor bij het ministerie van justitie moet zijn. Het is volgens Comey gebruikelijk dat het Witte Huis verzoeken bij dat ministerie neerlegt, en niet bij de FBI. 

Trump zegt dat te doen, maar de president wil Comey toch nog één ding duidelijk maken. “Ik ben erg loyaal aan jou geweest, erg loyaal: we hadden dat ding, je weet wel.” Comey ging naar eigen zeggen niet op deze mededeling in, en verwees Trump opnieuw door naar het ministerie van justitie. Dat was de laatste keer dat Trump en Comey met elkaar spraken. Een maand later zag de FBI-directeur op televisie dat hij ontslagen was. 

Lees ook: Gaat Comey geschiedenis schrijven met zijn getuigenis?