Reality Winner lekte geheimen uit woede over ‘oranje fascist’ Trump

Het lijkt soms wel alsof in er Washington niks meer binnenskamers gehouden kan worden. President Trump die iets verklapt aan de Russische ambassadeur? Het ligt meteen op straat. Trump die zijn FBI-directeur een ‘malloot’ noemt? Het staat het bijna per omgaande in de New York Times.

En het gaat maar door: een ‘Niagara-waterval aan lekken’ is het Witte Huis al genoemd. De president wordt er gek van, noemt het ‘erg on-Amerikaans’, negeert doorgaans de inhoud van de lekken en vindt ‘het echte schandaal’ dat geheime informatie publiek wordt gemaakt. ,,Dáár zouden het Congres en de FBI eens naar moeten kijken!”

Deze week is de eerste ‘lekker’ in staat van beschuldiging gesteld. Het gaat om Reality Winner, een freelancer die tijdens haar werk voor de inlichtingendienst NSA stiekem een geheim onderzoek naar de pers stuurde. Het rapport gaat over de bemoeienis van de Russische militaire inlichtingendienst GRU bij de Amerikaanse verkiezingen. Ze heeft inmiddels bekend en kan er donder op zeggen dat ze keihard wordt aangepakt. Volgens de Spionagewet kan ze tien jaar cel krijgen.

Winners acties lijken te zijn gemotiveerd door haar woede en ongerustheid over het beleid van Trump, die ze in emails aan vrienden ‘een oranje fascist’ en en ‘het oppermandarijntje’ noemt. Vrienden en familie zijn zich rot geschrokken. Haar moeder is ‘erg verbaasd’ en haar stiefvader kent ‘niemand die zich zo inzet voor anderen’: ,,Ze is een good kid, iemand met een groot hart.” 

Winner, een veganiste en yogalerares, staat bekend als grappig en getalenteerd, sportief en belezen, erg begaan met dieren en zeer betrokken bij de oorlogsslachtoffers in Afghanistan. Daarom zou ze ook bij de Luchtmacht zijn gegaan: ze wilde helpen. Ze ging er aan de slag als taalkundige.

In februari van dit jaar begon ze als freelancer bij de NSA, de Amerikaanse spionagedienst. Haar taak was om afgeluisterde gesprekken te analyseren: ze spreekt vloeiend Farsi, Hindu en Pashtu (de talen van Afghanistan). Uiteindelijk stuurde ze top secret-informatie naar de website The Intercept, maar dat deed dat zo klungelig dat ze bijna onmiddellijk tegen de lamp liep. Ze gaf het ook meteen toe.

Toch had de NSA kunnen weten wie ze in huis haalde. Winner maakte op sociale media geen geheim van haar politieke en maatschappelijke standpunten. Ze noemde Trump een ‘leugenaar’ en maakte zich enorm druk om zijn milieubeleid, het heropenen van kolenmijnen en de aanleg van een omstreden oliepijplijn door Alaska. ,,Ik word gek,” mailde ze vier dagen voor ze aan de slag ging bij de NSA aan vrienden. ,,Hij is schaamteloos aan het liegen!”

Zo’n vier miljoen mensen in de VS hebben toegang tot gevoelige informatie. Anderhalf miljoen van hen, onder wie Reality Winner, kunnen staatsgeheimen inzien. De kritiek richt zich nu ook op de NSA, die zo lek zou zijn als een mandje. Ook de beroemde klokkenluider Edward Snowden werkte als freelancer voor de organisatie.