Gelooft Trump in opwarming aarde? 'Verander nou niet van onderwerp'

Tijdens de campagne was hij er duidelijk genoeg over. Hoewel hij in 2004 nog een brief van ondernemers aan president Barack Obama ondertekende, waarin snelle actie werd gevraagd om klimaatverandering aan te pakken, klaagde hij in 2010 dat zulke acties de concurrentiepositie van de VS verslechterden. 'China, Japan en India lachen om onze stompzinnigheid'.

Later dat jaar, toen er emails van klimaat-onderzoekers uitlekten en tegenstanders van klimaatbeleid daaruit meenden op te kunnen maken dat die onderzoekers selectief met hun data omgingen, zei hij dat het hele verhaal van de opwarming oplichterij was.

Dat heeft hij daarna volgehouden tot ver in de campagne. Al leek er toen even wat aarzeling op te komen. Tijdens een debat met Hillary Clinton ontkende hij dat hij gezegd zou hebben dat het een verzinsel van de Chinezen was. Typisch Trump: het was gewoon nog terug te vinden in zijn Twitter-feed.

Op de vlakte 

Toen hij eenmaal president was, hield Trump zich wat meer op de vlakte. Hij sprak op aandringen van zijn dochter Ivanka met klimaat-activist, voormalig vice-president en Nobelprijswinnaar Al Gore. 'Ik sta er voor open', zei hij tegen de New York Times. Maar hij koos Scott Pruitt, die als minister van justitie van Oklahoma het klimaatbeleid van Obama te vuur en te zwaard had bestreden, als hoofd van het milieu-agentschap EPA.

Pruitt stond donderdag bij Trump toen die in de Rozentuin van het Witte Huis bekendmaakte dat hij het het klimaatakkoord van Parijs op ging zeggen. In zijn lange toespraak had hij het over de mijnwerkers die weer aan de slag zouden kunnen, de banen die verloren dreigden te gaan door de 'draconische verplichtingen' die de VS in Parijs op zich genomen hadden. Maar hij noemde de opwarming van de aarde geen 'verzinsel' meer. Sterker nog, hij citeerde een rapport van het hoog aangeschreven Massachusetts Institute of Technology (MIT) waaruit zou blijken dat de afspraken van Parijs nauwelijks afdoen aan die opwarming: twee tienden van een graad Celsius. "Da's heel, heel weinig."

Sterk gekleurd

Dat deze president van de Verenigde Staten serieuze wetenschappers citeerde over klimaatbeleid was eigenlijk groot nieuws. Al moet er meteen worden bij verteld dat hij, zoals de wereld van hem gewend is, het verhaal sterk gekleurd vertelde, en feitelijk de plank missloeg. Voor een Amerikaans tv-publiek moet je om te beginnen niet met graden Celsius aankomen, in de VS is de eenheid van temperatuur de graad Fahrenheit, maar die is half zo groot, en 'vier tienden van een graad', of 'nog geen halve graad' klinkt toch alweer wat serieuzer. 

Maar het belangrijkste: het rapport van MIT geeft dit cijfer in een radicaal andere context. De afspraken in Parijs maken heel wat meer uit voor de temperatuur in 2100, meldde MIT meteen: het scheelt 0,9 graden, bijna twee graden Fahrenheit dus. Dat is nog steeds niet veel als je over het weer hebt, maar het is fors als je over het klimaat hebt: het is bijvoorbeeld ongeveer de opwarming van de aarde tot nu toe, en die heeft al merkbaar gevolgen.

De 0,2 graden komen wel voor in het rapport maar dan als de winst die volgens de computermodellen geboekt zal worden door de extra afspraken die in Parijs zijn gemaakt in vergelijking met die op eerdere conferenties in Kopenhagen en Cancún.

'Nooit met Trump over gehad'

Maar goed, Trump is in ieder geval overtuigd van het verband tussen de uitstoot van broeikasgassen en het klimaat, leek het. Maar later die donderdag wilden Scott Pruitt noch Trumps woordvoerder Sean Spicer dat bevestigen. Spicer had het er nooit met de president over gehad, zei hij.

Gisteren leek Nikki Haley, de Amerikaanse ambassadeur bij de VN, het langverwachte antwoord te geven: "President Trump gelooft dat het klimaat verandert. En hij gelooft dat vervuiling daar een factor in is", zei ze in het politieke praatprogramma 'State of the Union' van CNN. "Dat is een feit."

Maar er zijn in de VS een stuk of vijf van die programma's, en in drie andere was Scott Pruitt degene die het besluit van donderdag mocht verdedigen. En hij was niet zo ver te krijgen dat hij Haleys uitspaak bevestigde. "We hebben ons in de laatste weken gefocust op de voordelen en nadelen van het klimaatakkoord van Parijs. De president heeft aangegeven dat het klimaat verandert; het verandert altijd. Ik heb hetzelfde gezegd", zei hij tegen presentator Chris Wallace van 'Fox News on Sunday'. Tegen George Stephanopoulos van tv-netwerk ABC zei hij bijna woordelijk hetzelfde, en toen die aandrong mopperde hij: "Om eerlijk te zijn denk ik dat die vraag een poging is om het onderwerp te veranderen." En dat onderwerp is: de banen die ‘Parijs’ kost, in bijvoorbeeld de kolenmijnbouw.

Lafhartig

Volgens Emily Atkin van het magazine The New Republic is dat de kern van wat ze 'Trumps lafhartige nieuwe vorm van klimaatontkenning' noemt. De adviseurs van Trump vinden het volgens haar niet opportuun om te laten blijken dat de president de conclusies van de klimaatwetenschap gewoon naast zich neerlegt. Maar toegeven dat de klimaatonderzoekers al die tijd gelijk hadden, dat kan ook niet. 

Veel Republikeinen, onder wie juist de aanhangers van Trump, zijn de afgelopen jaren van het tegendeel overtuigd geraakt, aangemoedigd door vele Republikeinse politici. En die werden op hun beurt, zo reconstrueerde The New York Times dit weekeinde nog eens, aangemoedigd door giften van personen bedrijven die er belang bij hadden, zoals de oliewinning- en transportmagnaten Charles en David Koch.

Sommige daarvan, zoals Exxon, zijn inmiddels tot inkeer gekomen. Maar net zoals het jaren duurde voordat een onwetenschappelijk soort scepsis wortel schoot, zo zal er ook veel tijd overheen gaan voor in rechts Amerika de realiteit van klimaatverandering gemeengoed wordt. En de huidige president zal daaraan geen bijdrage leveren, ongeacht wat hij zelf eigenlijk gelooft.