'Mijn droom is dat vogels zich niet meer te pletter vliegen tegen glazen gevels'
“Eind jaren negentig heb ik tijdens een expeditie in Nieuw-Guinea malaria opgelopen. Toen ik hoge koorts kreeg, gaf de dokter me een zware dosis medicijnen en zei: je hebt een rottige nacht maar morgen is het over.
Dat klopte. Ik heb vreselijk liggen ijlen en had een nachtmerrie over een nieuw computersysteem van Windows: mijn leven bestond uit het eindeloos wegklikken van vensters die telkens terugkwamen. Die droom komt nog af en toe terug, maar omdat ik hem nu herken in mijn slaap is hij minder erg dan die eerste keer. Ook een andere weerkerende droom kan ik zo beredeneren. Ik val dan ergens vanaf, maar terwijl ik in de afgrond stort weet ik dat ik zo meteen wakker word.
Over mijn werk droom ik nooit. Wel word ik soms wakker met een idee voor een column of tentoonstelling die je net even op een andere manier naar natuur laat kijken. Als zich iets verrassends voordoet, wil ik mensen daarop attenderen, zoals een ekster die niet alleen eieren van een waterhoen had meegenomen maar ook chocoladepaaseitjes. Ik hou van een lichtvoetige benadering. Natuur en wetenschap hoeven niet altijd zwaar en moeilijk te zijn, er valt ook te lachen. Neem het gevolg van ontbossing op de biodiversiteit: als voorbeeld wordt vaak de bedreigde panda gebruikt, maar een sexy beest als de schaamluis - wiens biotoop door het waxen en scheren wordt vernietigd - spreekt meer aan, merk ik.
Ik wind me erg op over moderne stedenbouw met glazen gevels: dat kost wereldwijd jaarlijks minimaal een miljard vogels het leven
De invloed van de mens op de natuur is groot: het verstedelijkt gebied rukt op en dieren en planten moeten het veld ruimen - of zich aanpassen en de stad opzoeken. Dat laatste gebeurt vaak. Zie de sterke toename van de vos en de steenmarter hier in Rotterdam. En de E op de gevel van het Erasmus MC is sinds een paar jaar de vaste hang out van slechtvalken die zich volvreten aan stadsduiven en halsbandparkieten.
Er zijn ook botsingen tussen mens en natuur, meestal met fatale gevolgen voor het dier. Ik wind me erg op over moderne stedenbouw met glazen gevels: dat kost wereldwijd jaarlijks minimaal een miljard vogels het leven. Ook het Natuurhistorisch Museum is een geduchte vogelmoordenaar. Onze collectie is er groot door geworden. Bekend is de woerd die zich hier ooit te pletter vloog en daarna verkracht werd door een andere woerd. Het was een eyeopener. Ik reis nog altijd over de wereld om te vertellen over dit eerste geval van homoseksuele necrofilie bij de eend. Maar tegelijk wil ik wijzen op de invloed van doorzichtig en spiegelend glas op het vogelleven. Mijn droom is dat dit probleem wordt opgelost. Op Dead Duck Day, die ik al 22 jaar op 5 juni organiseer, zal ik er opnieuw aandacht voor vragen. Het is urgent, want stadsnatuur is van levensbelang voor de mens.”
Kees Moeliker
Bioloog Kees Moeliker (1960) is directeur van het Natuurhistorisch Museum Rotterdam. Hij en zijn voorganger Jelle Reumer kregen (‘aanjagers van de stedelijke natuurbeleving’) samen de Groeneveldprijs 2017. Info Dead Duck Day: hetnatuurhistorisch.nl