Direct naar artikelinhoud

Het klimaat is de dupe van een verdeelde wereld

Leiders van de G7-landen poseren met leiders van Afrikaanse landen die waren uitgenodigd voor de tweedaagse conferentie. (Vooraan, vlnr: de Keniaanse president Uhuru Kenyatta, de Guinese president Alpha Conde, de Amerikaanse president Trump, de Italiaanse premier Paolo Gentiloni en de Franse president Emmanuel Macron.)

De dwarsliggende Amerikaanse president Trump frustreert Europa door besluit uit te stellen.

De Duitse bondskanselier Angela Merkel denkt dat samenwerking met andere wereldmachten haar langste tijd heeft gehad. Een opmerkelijke gedachte voor de vrouw die altijd de consensus zoekt. “De dagen dat Europa kon rekenen op anderen, zijn tot op zekere hoogte voorbij”, aldus Merkel tijdens een campagnebijeenkomst vanavond in München.

De opmerkingen van de Duitse bondskanselier komen na een bewogen weekeinde waarin de zeven grote industrielanden (G7), Frankrijk, Canada, Duitsland, Japan, Italië, Groot-Brittannië en de Verenigde Staten onenigheid hadden op het gebied van klimaat. De VS lagen dwars, zoals van tevoren al verwacht. De Amerikaanse president Trump weigerde aan het einde van de G7-top een slotverklaring te tekenen waarin zijn land zich committeert aan het klimaatverdrag van Parijs, gesloten in 2015 door 195 landen.

Merkel noemde Trumps houding onbevredigend.

Trump twitterde na afloop dat de VS volgende week een beslissing nemen over het klimaatverdrag. De nieuwswebsite Axios wist vandaag op basis van drie betrokkenen al te melden dat de Amerikanen zich terugtrekken, hoewel defensieminister James Mattis dat onmiddellijk tegensprak. Het kan volgens hem nog alle kanten op. Europese leiders reageerden gefrustreerd en Merkel noemde Trumps houding onbevredigend.

Het was niet de eerste aanvaring. Een paar dagen eerder, tijdens een Navo-bijeenkomst had Trump de Duitsers nog aangesproken op het lage defensiebudget. Trumps houding, zeker op het gebied van klimaat, is Merkel duidelijk in het verkeerde keelgat geschoten. “Ik kan alleen maar zeggen dat wij, Europeanen, het lot in onze eigen handen moeten nemen. We moeten vechten voor onze eigen toekomst.”

Klimaat

De G7-top van dit weekend en Merkels opmerkingen vanavond, tonen dat de wereld meer verdeeld is over verschillende machtsblokken dan ooit tevoren. Voor het klimaat is dat slecht nieuws. Tenminste, dat vinden de Europeanen. Het klimaatakkoord dat in Parijs is gesloten, is voor Europese leiders van grote symbolische waarde. Decennialang hebben zij gelobbyd voor dat klimaatverdrag, waarin alle landen beloofden de aarde met niet meer dan 2 graden te laten opwarmen.

Europa hoopte tegen beter weten in dat Trump zou draaien.

De Amerikanen hebben weliswaar jarenlang dwarsgelegen, maar zijn altijd bereid geweest om te praten. In 2007 wist Merkel toenmalig president Bush al te overtuigen van de noodzaak actie te ondernemen. En onder president Obama keerde het tij definitief. Tijdens zijn verkiezingscampagne beloofde de huidige president al dat hij een streep zou zetten door Parijs. Europa hoopte tegen beter weten in dat Trump zou draaien.

De Europeanen zijn bang dat de terugtrekking van de Amerikanen een precedent schept en dat andere landen zich er ook makkelijk van af zullen maken. Een verrassend geluid komt van klimaatexpert Luke Kemp, die in The New York Times stelt dat de strijd tegen de opwarming van de aarde er wel eens mee gediend zou kunnen zijn als de Amerikanen afhaken. De afspraken die zijn gemaakt zijn niet-bindend en de Amerikanen kunnen daar makkelijk van afwijken. Bovendien zal Trump belangrijke onderdelen van het verdrag waarschijnlijk willen heronderhandelen en afwijken. Kemp: “Dan straalt het akkoord uitsluitend symboliek in plaats van actie uit.”

Merkels opmerkingen van vandaag sluiten hier naadloos bij aan, hoewel de Duitse bondskanselier haar woorden waarschijnlijk anders bedoelde. Dat de wereld uit elkaar valt frustreert haar, maar maakt haar ook standvastig in het vasthouden aan Europese waarden.