Donald Trump doet weinig voor jan modaal en de kleine ondernemer

Dat zegt veel over zowel de nieuwe Amerikaanse president zelf als zijn onvermogen, of onwil, om de kiezers te helpen die deels uit wanhoop op hem hebben gestemd. Zijn net ontvouwen begroting toont zijn ideologische armoede aan.

De populist Long maakte furore als gouverneur en als senator van de staat Louisiana in de tijd van de grote economische depressie van de jaren dertig. Het volk koos hem in 1928 tot gouverneur omdat hij de rijken hekelde als parasieten die te veel macht naar zich toe trokken. Iedereen moest gelijke kansen krijgen, vond hij.

Zijn leus ontleende hij aan de populistische beweging: ‘Every man a king but no one wears a crown’ - iedereen koning, maar niemand draagt een kroon. Hij verhoogde de belastingen voor de machtige oliemaatschappijen in zijn staat, die hevig protesteerden, om ziekenhuizen en wegen te kunnen bouwen. Publieke middelen werden door hem ingezet om de armen te helpen, waarbij hij ook de zwarte inwoners van de staat Louisiana niet vergat.

Als senator zou Long later vooral bekend worden door zijn Share the Wealth-programma, waarin de economie in belangrijke mate zou worden gereguleerd. Door zijn belastingsysteem zouden de rijke en vermogende inwoners extra worden belast, hun inkomen worden gemaximeerd tot 300 keer het gemiddelde inkomen, elk huishouden minimaal een inkomen hebben van een derde van het gemiddelde inkomen en iedereen recht hebben op vier weken vakantie, een 30-urige werkweek en een pensioen vanaf je 60ste levensjaar.

Dictator

De overheid zou moeten ingrijpen om overproductie van voedsel te voorkomen en de prijzen te stabiliseren. Hoger onderwijs werd in zijn voorstel gratis. In tegenstelling tot sommige andere populisten was hij juist voorstander van de staatsuniversiteit.

Long was populistisch omdat hij telkens fulmineerde tegen de elites, die steeds weer de belangen van gewone mensen dwarsboomden. Hij speelde met hen een hard politiek spel. Na hun poging om hem af te zetten ontsloeg hij al zijn tegenstanders uit het staatsapparaat. Later, in 1935, zou hij door een familielid van zo’n ontslagen rechter vermoord worden.

Als gouverneur en als senator trok hij alle politieke macht naar zich toe en koesterde aan het einde van zijn leven nog één wens: president van de Verenigde Staten worden. Geen wonder dat velen hem zagen als een dictator die een bedreiging vormde voor de Amerikaanse democratie. Long verzette zich tegen deze beschuldiging door te zeggen dat hij slechts een dienaar was van het volk dat hem had gekozen.

Tekst loopt door onder afbeelding. 

Lege verdachtmakingen

Deze column is geen lofzang op Huey Long. Zijn manipulatieve en autoritaire gebruik van de macht blijven zijn naam bezoedelen. Maar zijn voorbeeld geeft wel aan dat populistische politiek historisch gezien meer was dan louter lege verdachtmakingen. Populistische politiek kan bovendien gerelateerd worden aan een progressief en coherent programma.

Dat zie ik nauwelijks terug bij Trump. De president zet zich in voor infrastructuur en extra banen, maar doet weinig voor jan modaal in de VS. In zijn begrotingsvoorstellen van deze week schrapt hij juist ondersteuning voor de minderbedeelden. In zijn rechtspopulisme komt ook de kleine ondernemer er bekaaid af.

Wat vooral overblijft bij Trump en zijn aanhang is een haat voor de elite. Er is weinig méér. Dat wordt geïllustreerd aan de hand van de recente documentaire ‘Get Me Roger Stone’, een van de belangrijkste adviseurs van de Republikeinen en van Trump. Voor Stone en ook Trump gaat het om winnen, het overwinnen van hun vijanden, van de elites die het land in hun greep hebben. Zonder visie of programma. Je hebt geen idee wat ze precies gaan doen als ze aan de macht zijn. En dat, meer dan het populisme als zodanig, toont de armoede aan van Donald Trump en zijn beweging.