Wat er gebeurt wanneer Trump uit het klimaatakkoord stapt
Trump Tower by the sea
Woensdag twitterde president Donald Trump dat hij in de komende dagen zijn besluit neemt over het klimaatakoord in Parijs. Economisch gezien zou het geen slimme zet zijn van Amerika”, aldus Detlef van Vuuren, hoogleraar Integrale beoordeling van wereldwijde milieuverandering aan de Universiteit Utrecht. Hoe zou hij Trump overtuigen om de afspraken uit het klimaatakkoord toch na te volgen?
Trump Tower aan zee: fictie of straks een feit?
Van Vuuren lacht om de metafoor. “Een scenario waarbij de Trump Tower onder water komt te staan, is wel heel dramatisch. New York zal goed in staat zijn zich te verdedigen tegen de stijgende zeespiegel. Amerika heeft genoeg geld om dat te financieren, net als wij. Nederland is bij uitstek goed in staat zich te weren tegen het water. Arme landen niet. Als we niets doen, dan kan de komende honderd jaar de zeespiegelstijging zo’n anderhalve meter zijn. Dat kan Nederland aan. We zijn prima in staat dijken te bouwen die het water tegenhouden. Op de lange termijn, dus over zo’n driehonderd jaar, dan wordt de zeespiegelstijging mogelijk vele meters. Of we dat ook aan kunnen is minder duidelijk. Misschien dat we dan de keuze maken om delen van Nederland op te geven.”
Scenario 1: De VS handhaven het akkoord
“Wat er is afgesproken in Parijs, is dat alle landen naar een temperatuurstijging van anderhalf en maximaal twee graden streven. Daarvoor zijn hele forse emissiereducties nodig. Alle landen hebben ook concrete beloften gedaan over emissiereducties. Als je alles bij elkaar optelt, gaan we die twee graden niet halen, maar wordt het meer. Waarschijnlijk een temperatuurstijging van een graad of drie. Dan weten we dat er forse effecten van klimaatverandering zullen zijn en dat dit bijvoorbeeld veel effect zal hebben op de landbouw. Sommige eilandstaten komen onder water te staan. Landen zouden hun beleid dus sowieso nog flink moeten aanscherpen om aan het Parijs-doel te voldoen.”
Scenario 2: Trump verloren, rampspoed geboren
“Er is heel lang onderhandeld over het Parijs-akkoord. De Verenigde Staten is nog steeds het één na grootste land in termen van CO2-emissies. Europa en Amerika zijn relatief rijk en kunnen daardoor makkelijker wat aan die uitstoot doen. Daarom is het zo belangrijk dat deze rijkere landen in het akkoord zitten. Wanneer de VS eruit stappen, is het voor andere landen heel onlogisch om die extra maatregelen te nemen om het emissiebeleid nog verder aan te scherpen. Denk aan India of China. Die landen zeggen: Wij hebben dit in het verleden niet veroorzaakt, dus waarom zouden wíj het beleid gaan aanscherpen? Dus als Trump hieruit stapt, dan ben je een groot deel van dat proces kwijt.”
Parijs heeft landen vertrouwen gegeven
“Toch is het minder logisch te veronderstellen dat iedereen uit het Parijs-akkoord stapt. Heel veel landen hebben heel stoer gezegd: Het maakt ons niet uit of Trump zijn eigen koers vaart. Wij komen onze verplichtingen na. Anderzijds: Ik vermoed dat het dan zeer lastig wordt om de emissiereducties verder aan te scherpen. Op de korte termijn zullen de onderhandelingen hierover helemaal vastliggen. Het is niet per se zo dat iedereen uit het akkoord stapt. Wanneer Trump zich niet aan de afspraken in Parijs houdt, dan gebeuren er een aantal dingen. Californië bijvoorbeeld wil wel emissie reduceren. Je zult zien dat deze staat en een aantal andere staten in Amerika hier verder mee gaan. Dan hebben we nog een ander sterk punt: Mede dankzij het beleid dat landen als Duitsland in de afgelopen decennia heeft gevoerd, zijn andere vormen van energie, zoals wind- en zonne-energie competitiever geworden. Het klimaatbeleid kan nu een stootje hebben in vergelijking met vijf jaar geleden. Verder voelen landen zich via het Parijs-akkoord in ieder geval gebonden aan de huidige afspraken. Het heeft een bepaald vertrouwen gegeven bij landen als China om klimaatbeleid op de agenda te zetten en te houden. In die zin is het gezamenlijke akkoord in Parijs minstens zo belangrijk als de individuele beloften van landen.”
Het klimaatbeleid kan nu een stootje hebben in vergelijking met vijf jaar geleden.
Trump over de streep trekken
“Hoe ik Trump zou overtuigen om zich aan het akkoord te houden? Hij liet onlangs weten dat hij de kolenmijnen open houdt, maar kolen zijn in de Verenigde Staten nu juist relatief duur. Dit is financieel gezien niet handig. In Engeland zijn kolenmijnen gesloten. Niet om klimaatredenen, maar omdat ze economisch niet voldoende meer rendeerden. Ik zou hem de risico’s voorspiegelen van lagere landbouwproductie en daarmee de kans op toename van vluchtelingenstromen. Het is economische dom om niets aan klimaatbeleid te doen.” Dus je zou financiële en economische argumenten aanhalen? “Ja. En hem erop wijzen wat de gevolgen van de klimaatverandering zijn voor de VS, de zeespiegelstijging, vluchtelingen en de effecten voor landbouw in de VS. Het wordt moeilijker voor ontwikkelingslanden om in hun eigen voedsel te voorzien, dus er komen steeds meer mensen naar rijkere landen. Het is de vraag of een muur dan nog effectief is. En vergeet ook niet dat het economisch kansen biedt om aan klimaatbeleid te doen. Hernieuwbare energie is een nieuwe technologie die heel snel goedkoper wordt. Dus dat biedt kansen om in te investeren.”
Wat kan ik nog zeggen?
“Ten tijde van Bush is het klimaatbeleid ook gestagneerd, maar dit is anders. Amerikaanse wetenschappers zijn nu bang dat wanneer ze zich teveel uitspreken tegen Trumps beleid, er kans is dat hun instituut wordt gesloten. Wetenschappers, die feiten op basis van hun onderzoek willen presenteren, vragen zich af: Wat kan ik nog zeggen? Wat zijn de consequenties daarvan?”
Rol bij G7
“Vóór de G7-top heb ik al veel effect gehad op wat er gebeurt. Ik heb meegewerkt aan het AR5 rapport van het IPCC. Dat rapport heeft sterk bijgedragen aan het Parijs-akkoord. Samen met andere wetenschappers heeft mijn werk er mede toe geleid dat Parijs een succes is geworden. Laten we hopen dat het een succes blijft.”
Prof.dr. Detlef van Vuuren
Hoogleraar Integrale beoordeling van wereldwijde milieuverandering
Detlef van Vuuren (1970) is hoogleraar Integrale beoordeling van wereldwijde milieuverandering aan de Faculteit Geowetenschappen van de Universiteit Utrecht en senior wetenschappelijk onderzoeker bij het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), waar hij het team 'IMAGE integrated assessment modeling' leidt. Hij heeft meer dan 240 artikelen gepubliceerd in wetenschappelijke tijdschriften, waaronder Nature, Science, Nature Climate Change, Nature Energy, Nature Geosciences, PNAS en Environmental Research Letters. Hij staat aangeschreven als een van de meest geciteerde wetenschappers wereldwijd.
Meer nieuwsberichten:
https://www.uu.nl/nieuws/utrechts-klimaatverandering-en-ecosystemenonde…