Stef Blok: Weg met die dure huurwoningen

Er is de komende decennia behoefte aan zo'n 100.000 sociale huurwoningen. Door 75.000 woningen in de vrije sector te verkopen, kunnen corporaties zeker net zoveel sociale huurwoningen bijbouwen, stelt Blok. "Corporaties stoppen hun geld in een oude sok, terwijl ze dat kunnen uitgeven aan hun kerntaak." Met de Woningwet probeert Blok te voorkomen dat corporaties vrije sectorwoningen, maar ook parkeergarages en kantoren blijven bouwen.

Sinds het aantreden van de minister in 2012 bouwen woningcorporaties drastisch minder. In 2013 stampten ze bijna 31.000 woningen uit de grond, twee jaar later was het bijna gehalveerd, berekende het onderzoeksbureau ABF Research. Corporaties en belangenclubs roepen al jaren dat de verhuurderheffing hieraan ten grondslag ligt. Die verplicht verhuurders met meer dan tien sociale sectorwoningen de staatskas te spekken (totale opbrengst: jaarlijks 1,7 miljard euro). "Hierdoor beperkt Blok de investeringscapaciteit van sociale verhuurders. Dat er minder wordt bijgebouwd heeft Blok dus aan zichzelf te danken, nu moet hij op de blaren zitten", zegt voorzitter Marc Calon van Aedes, koepelorganisatie voor woningcorporaties. Onzin, reageert de minister. "De financiële positie van woningcorporaties staat als een huis."

Meer dan een oproep om vrije sectorwoningen te verkopen kan de minister niet doen. Corporaties gaan over hun eigen bezit, zegt Blok. En hij wil niet vanuit zijn ministerie aan de touwtjes trekken. "Het bouwen van woningen moet lokaal geregeld worden. De behoefte verschilt per regio. Er waren ministers die hier een grote kaart aan de muur hadden en daar met een rode stift een kleurtje gaven aan locaties waar gebouwd moest worden. Zo werkt dat niet."

Middensegment
Er is niet alleen een tekort aan sociale huurwoningen, maar ook aan middeldure woningen in de vrije sector. Dit zijn huizen voor bijvoorbeeld jonge mensen die te veel verdienen om in aanmerking te komen voor een sociale huurwoning, maar nog geen huis kunnen of willen kopen. Dit middensegment moet wat Blok betreft gebouwd worden door beleggers. "De belangstelling is groot. Er is geld genoeg."

Als corporaties zich beperken tot de verhuur van sociale sectorwoningen, dan komt dat ook het middensegment ten goede, zegt Blok. Jarenlang hielden beleggers zich namelijk verre van investeringen in de vrije huursector, omdat ze de oneerlijke concurrentie met corporaties schuwden. "Die konden goedkoper lenen en kochten bij gemeentes de grond waarop ze zouden bouwen voor ver onder de marktprijs."

Nu moeten gemeenten wat hem betreft vaker zakendoen met beleggers. "Dat gaat nog te traag", zegt Blok. Als er grond van het Rijk vrij is, wil hij de helpende hand bieden. Hij noemt het terrein van voormalig vliegveld Valkenburg, bij Katwijk. "Ik was in die gemeente. Mensen vroegen mij: waar moeten onze kinderen wonen? Het is aan hun bestuurders om het te regelen."