Ahmed Marcouch: 'De politie moet niet hele groepen uitsluiten'

Het moet afgelopen zijn met dat rare, heilige geloof in het stopformulier als dé remedie tegen etnisch profileren. Dit vernederende fenomeen, waarbij Nederlanders staande worden gehouden louter vanwege hun ras of huidskleur, verdient een beter doordachte aanpak dan een bureaucratisch afvinklijstje. We hebben een politiekorps met meer diversiteit nodig, met gespecialiseerde agenten die verschillende culturen kennen en die de goeden wél van de kwaden kunnen scheiden.

De impact van etnisch profileren op degene die het overkomt, is immens. Een regelrechte vernedering. Niets legitimeert een selectie op ras of huidskleur, ook de misdaadstatistieken niet. Daders zoeken door hele groepen jongemannen op te pakken die op de daders lijken, is fout. En ronduit verboden. De politie moet niet discrimineren, de politie moet discriminatie bestrijden. Dat is al jaren de ijzeren norm.

Sinds in Engeland het stopformulier is ingevoerd, zien verschillende organisaties en politieke partijen dat als dé remedie: een formulier waarop een agent moet aangeven wie hij of zij staande heeft gehouden en op basis van welke kenmerken en welk signalement. Sinds de invoering van het stopformulier is het aantal staandehoudingen in Engeland gedaald, zo denkt men, en dus werkt het. Trap daar niet in.

Administratief werk
Het stopformulier is goed bedoeld, maar werkt niet. Het is een papieren oplossing voor een reëel probleem. In de praktijk vermijden agenten simpelweg de staandehoudingen vanwege de papieren rompslomp. Ik zal u een geheimpje verklappen: dat deed ik ook als agent.

Toen ik bij de politie werkte in Amsterdam-Oost, vermeden mijn collega's en ik het aanhouden van illegale vreemdelingen, want dat kostte ons steeds twee dagen administratief werk. Daarom nemen de staandehoudingen in Engeland af, maar dat zegt niets over de mate van etnisch profileren.

Er is een flinke hobbel te nemen om etnisch profileren écht aan te pakken. Laatst was ik bij de agenten van district Amsterdam-West. Veel agenten zien etnisch profileren als handige methode om de criminaliteit te bestrijden, pijnlijk genoeg. Profileren werkt, want de grootste pakkans zit in Amsterdam-West immers bij Marokkaans-Nederlandse jongens, en in Zuidoost bij Antilliaans-Nederlandse jongens.

Specialisten
Maar hele groepen uitsluiten, zoals de PVV doet, hoort niet bij de politie. Dat zijn de meeste agenten wel met mij eens, maar zij herkennen de verdachte jongens niet en daarom halen zij hele groepen aan de kant.

Ahmed Marcouch

Oud-politieman in Amsterdam en PvdA-Kamerlid, woordvoerder veiligheid en justitie, en integratie.

We hebben agenten nodig die dat onderscheid wél kunnen maken. Specialisten die de jongens in kwestie kunnen lezen, die de straatcultuur begrijpen en het taaltje verstaan. Die de gemeenschap kennen, het vertrouwen kunnen winnen van welwillende buurtbewoners en een sterke informatiepositie kunnen opbouwen. Die hun expertise met collega's kunnen delen. Meer diversiteit bij de politie dus.

Het is al lang staande praktijk om specialisten aan te trekken. De politie werkt immers ook met experts die alles weten over wapens, of over internet. De politie roept ook al jaren de hulp in van arrestatieteams (AT) als zij speciale vaardigheden nodig hebben. De politievakbond kan dat eisen, dus waarom niet op het gebied van diversiteit?

Tussen de oren
Daarnaast is het van cruciaal belang dat alle agenten elke dag opnieuw tijdens de briefing voor en na hun dienst, worden gewezen op de nauwkeurigheid waarmee staandehoudingen verricht moeten worden, en op de impact van etnisch profileren op de persoon in kwestie.

Het creëren van een korps dat het vakmanschap in huis heeft om de echte boeven te vangen in plaats van onschuldigen om hun huidskleur staande te houden, dat is zoveel beter dan agenten af te remmen met bureaucratische afvinklijstjes. Met het invullen van meer formulieren reduceer je iedere professional in de frontlinie tot een boekhouder. Daar is niemand mee geholpen.