Grondwater is de bron van het Friese kraanwater dat tot een diepte van 200 meter op 110 plekken (ook elders in Nederland) wordt opgepompt door Vitens. De kwaliteit en de hoeveelheid staat echter onder druk. Dat heeft drie oorzaken.

We gebruiken meer water

Het drinkwater raakt op omdat we er teveel van gebruiken. Niet alleen doordat we te lang onder de douche staan of de kraan niet dichtdraaien tijdens het tandenpoetsen. Veel water gebruiken we ongemerkt. Het maken van een velletje toiletpapier kost bijvoorbeeld al 10 liter water.

Provincie, waterschap en Vitens hopen dat consumenten bewuster met water om gaan. Ook roepen ze burgers op om hun tuin niet helemaal te betegelen maar ook ruimte en zwarte grond te houden, waardoor water weer de bodem in kan zakken. Een grondwaterkaart waarop online actuele grondwaterstanden te zien zijn, moet hierbij helpen.

Doorsijpelende chemische stoffen

Volgens Gerben Korten van Vitens is dit een groot probleem. Hij wijst op de gewasbeschermingsmiddelen, mest, medicijnresten en onkruidbestrijdingsmiddelen die terechtkomen in het grondwater.Veel mensen denken dat die er uitgezuiverd worden maar in de praktijk is dit niet zo.

Ook Andries Oldenhof van de provincie ziet allerlei stoffen in het water terechtkomen. ,,We zien het residu van spierverslappers, hormonen, pijnstillers, antibiotica, maar ook andere milieuvreemde stoffen zoals weekmakers, vlam vertragende middelen en benzine additieven’’, somt hij op.

Stijgende zeespiegel

De stof die het meeste wordt aangetroffen in het zoete grondwater is zout. Door de zeespiegelstijging vloeit er steeds meer zout water in het zoete. Ook bodemdaling door mijnbouwactiviteiten zorgt voor grotere druk en dus voor het opborrelen van het zoute water. ,,Provincie, waterschap en Vitens moeten aan de slag om hiervoor iets te verzinnen’’, zegt geohydroloog Harry Boukes.

Vitens doet dit onder meer door nog dieper in de bodem door de harde keileemlaag, waarboven het zoute water zit, te boren waardoor ze bij een nieuwe, zoete bron uitkomen. Pogingen water te ontzilten, blijken vooral veel energie te kosten.