Aan Zomergast Hedy d'Ancona kunnen we nog steeds een voorbeeld nemen

Dat voorbeeld geldt niet alleen vrouwen zoals mijn moeder (69) en haar vriendinnen, die 'hebben genoten' van het gesprek met deze feministe en oud-politica. Hedy - zoals ze genoemd wilde worden - is bijna 79 jaar oud en zó relevant, zó realistisch positief en gedreven om het leven voor anderen beter te maken, dat je als kijker wilde blijven uitzoeken hoe ze dat toch allemaal doet (ook als je jonger was dan veertig, Thomas Erdbrink).

Hoe gearticuleerd ze ook sprak over de vrouwenbeweging, euthanasie en over haar kritiek op de Israëlische nederzettingenpolitiek, ze werd nergens zomaar veroordelend. Zelfs niet op momenten wanneer ze haar interviewer wel op zijn nummer had mogen zetten.

Een Zomergastenpresentator kan het nooit goed doen natuurlijk, maar wat bezielde hem om door te zagen over haar ouderdom, verval en de verzorging van haar geliefde, kunstenaar Aat Veldhoen (81) na zijn herseninfarct? Of ze uit dat verzorgen een levensles had geleerd. Wat bedoelde hij; dat het toch in de aard van de vrouw ligt om te verzorgen?

Tekst loopt door onder de afbeelding

Ik vroeg me af of hij dat bij een mannelijke gast van 79 jaar ook zou doen: een oud-politicus van statuur zo lang suggestieve vragen stellen over de neergang van het persoonlijke leven, en het politieke gewicht te weinig uitdiepen. Hij blunderde zelfs met de vraag of ze Veldhoen niet de euthanasiepil had moeten toedienen. 'Nee, het is écht niet de bedoeling dat een ander dat voor je beslist', weersprak ze hem. Erdbrink struikelde door: 'Ja, maar in veel gevallen kun je het niet meer zelf beslissen.' Zij: 'Dan gebeurt het dus niet!'

Niet weeklagen
Hedy had weliswaar fragmenten uitgezocht om de thema's van de eindigheid van het leven bespreekbaar te maken, maar juist niet met het doel om te weeklagen. Het lied van Adèle Bloemendaal over lichamelijk verval had een enorme geruststellende kracht (de tijd grijpt ons allemaal bij de kladden). De sketch van Joop Admiraal over zijn dementerende moeder was ontroerend van liefde. De documentaire 'Zij moet eerst' uit 1988 over een oud echtpaar dat zegt samen euthanasie te willen plegen, waarna hij zijn vrouw eerst laat sterven en zelf uiteindelijk met een ander trouwt - die liet haar woede zien en motivatie om in de politiek de euthanasiewetgeving te verbeteren.

Bij alle neergang en problemen die Erdbrink opwierp stelde zij er de reddingsboei tegenover, of liet ze zien dat de veilige kant op hoofdlijnen al was bereikt. De achtergestelde positie van vrouwen: ingehaald. Recht op abortus en euthanasie, gelijke behandeling van vrouwen en homo's: voor een belangrijk deel gelukt.

Alleen de positie van vrouwen wereldwijd en de politieke situatie in Israël dreigen haar optimisme te vermorzelen. Dat laatste liet ze zien aan de hand van een ijzingwekkend documentairefragment over kolonistenkinderen in Hebron die nu al Arabieren haten ('het stinkt hier').

Al haar fragmenten waren om stil van te worden. Documentairebeelden van een Congolese dokter die verkrachte vrouwen 'repareert', van Angela Merkel die fundamenteel verdedigt waarom Duitsland vluchtelingen moet opnemen. Ook de animatiefilm 'Father and Daughter' van Michael Dudok de Wit over een verdwijnende vader en eeuwig verlangende dochter. Al die beelden raakten haar in het persoonlijke leven en zetten haar aan tot actie in het politieke domein.

Ze citeert een liefdeslustig Braziliaans ouder echtpaar uit een ander fragment. 'Ze is oud, maar niet dood.'