Maakt een verbod op Zwarte Piet de zaak juist erger?
Voor zaken als de Hema en Albert Heijn kan de discussie over Zwarte Piet niet vroeg genoeg beginnen. Deze week speelde achter gesloten deuren de zaak die actievoerder Jerry Afriyie heeft aangespannen.
Namens de Stichting Nederland Wordt Beter wil hij via de rechter afdwingen dat de figuur Zwarte Piet uit de openbare ruimte verbannen wordt. Mocht er inderdaad een verbod komen, dan moeten warenhuizen en supermarkten hun inkoopbeleid aanpassen. Dan liggen er alleen nog chocolade Sinten in de schappen, bijvoorbeeld.
De Pietenkwestie is een hardnekkige. Te hardnekkig om terzijde te schuiven als een onbeduidend dingetje waar een paar mensen zich druk om maken en waar verder een meerderheid het over eens is dat het niet de moeite waard is.
De kwestie is niet alleen hardnekkig, maar heeft ook de eigenschap heel groot te kunnen worden en zich uit te strekken naar de manier waarop Nederlanders met verschillende afkomst met elkaar omgaan.
Tekst loopt door onder afbeelding.
Alledaags racisme
Dat de figuur van Zwarte Piet bij een deel van de bevolking tot gekwetsheid leidt, is duidelijk. Dat deze figuur blootlegt hoe alledaags racisme ongemerkt aanwezig is, ook. Net zo goed als gebleken is dat hierbij vooral veel hakken in het zand gaan.
Zo’n verschuiving van blik lijkt simpel, maar kost tijd. Dat heeft de vrouwenemancipatie laten zien
De vraag is daarom, of een verbod het beste middel is om aan dat racisme een einde te maken. Gezien de felheid waarmee voor- en tegenstanders het debat voeren, lijkt het er eerder op dat een verbod contraproductief werkt en de tegenstellingen alleen maar groter maakt.
Tegenstanders van Zwarte Piet vragen de voorstanders eens anders naar Zwarte Piet te kijken dan als naar een grappige spring-in-het-veld. Zo’n verschuiving van blik lijkt simpel, maar kost tijd. Dat heeft in ieder geval de vrouwenemancipatie laten zien, een maatschappelijke strijd die al minstens een eeuw duurt. Of neem de emancipatie van de zwarte bevolking in de VS, een proces dat nog steeds niet voltooid is, vijftig jaar nadat de rassenwetten zijn afgeschaft.
Tekst loopt door onder video.
'Bonanza'
Hoe traag zo’n proces van anders kijken gaat, realiseerde ik me toen ik onlangs een aflevering van ‘Bonanza’ zag, die Amerikaanse serie uit de jaren zestig met vooral cowboys, indianen en ook af en toe een vrouw. De indianen werden gespeeld door geschminkte acteurs met nepvlechten, die geen woord tekst hadden. Ze waren hoogstens bewegende decorstukken.
Hoe zal het feest van 5 december over twintig jaar gevierd worden?
Is er ooit actie gevoerd tegen de manier waarop in Bonanza indianen en vrouwen neergezet worden? Ik kan het me niet herinneren. Maar dat zo’n serie nu echt niet meer zou kunnen, is duidelijk.
Rond Zwarte Piet is nu, zes jaar nadat voor het eerst geprotesteerd is tegen deze figuur, een kleine verschuiving ontstaan. Maar hoe zal het feest van 5 december over twintig jaar gevierd worden? De pietendiscussie is er, en die zal ook nog wel duren. Ieders wens is om pakjesavond een fijn kinderfeest te laten zijn, voor zoveel mogelijk kinderen in Nederland.
Wat denkt u: helpt een verbod op Piet in de supermarkten om dat snel voor elkaar te krijgen? Of vertraagt het juist het proces?
Stuur uw reactie van circa 150 woorden uiterlijk dinsdag 12 uur naar lezers@trouw.nl, voorzien van naam en adres. Een keuze uit de antwoorden verschijnt woensdag.